вя́зкі, ‑ая, ‑ае.
Клейкі, ліпкі, цягучы. Вязкі грунт. Вязкае масла. □ Пачынаецца нізіна. Зямля стала вязкай, усюды купіны, .. шмат вываратняў. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кро́каць ’рэдкае, вязкае балота, якое зверху прыкрыта зыбкай карой’ (Яшк., Сцяшк. Сл.). Параўн. кракавінне ’дрыгва’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зама́зка, ‑і, ДМ ‑зцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. замазваць — замазаць (у 2 знач.). Замазка шчылін.
2. Вязкае рэчыва для замазвання шчылін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улі́пнуць, -ну, -неш, -не; улі́п, -пла; -ні; зак.
1. у што. Папасці ў што-н. ліпкае, вязкае.
2. перан. Трапіць у непрыемнае становішча (разм.).
У. у гісторыю.
3. Добра аблегчы, прыстаць (пра адзенне, абутак; разм.).
Сукенка ўліпла.
|| незак. уліпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уляля́шчыць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак., каго-што.
Разм.
1. Расшчодрыўшыся, даць каму‑н. што‑н. у вялікай колькасці. Замест двухсот рублёў чатырыста ўляляшчыў.
2. Управіць у што‑н. вязкае. Уляляшчыць каня ў балота.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пек ’густое вязкае або цвёрдае рэчыва чорнага колеру, якое застаецца пасля перагонкі дзёгцю або смалы’ (ТСБМ). З рус. пек смала, дзёгаць’, якое (у пач. XVIII ст.) з гал. pek ’смала’ (Фасмер, 3, 226).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раскі́снуць, -ну, -неш, -не; раскіс, -сла; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пад дзеяннем вільгаці, вады ператварыцца ў вязкае месіва, размокнуць, разбухнуць.
Зямля раскісла.
Боты раскіслі.
2. перан. Расслабіцца, разамлець (ад гарачыні, выпіўкі і пад.).
Р. на сонцы.
Выпіў шклянку і раскіс.
3. перан. Паддацца залішняй чуллівасці.
|| незак. раскіса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вя́знуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; незак.
Апускацца, нападаць у што‑н. вязкае, ліпкае, сыпкае; грузнуць. Ногі ў вялізных, поўных халоднай вады, гумавых ботах, .. вязнуць у дрыгве. В. Вольскі. Вязнучы ў снягу, Коля пайшоў за санямі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тану́ць, тану́, то́неш, то́не; тані́; незак.
1. Апускацца пад ваду на дно пад уздзеяннем сілы цяжару.
2. Гінуць, апускаючыся на дно.
Карабель тоне.
3. у чым. Апускацца ў што-н. мяккае, вязкае і пад.; засядаць, вязнуць у чым-н.
Т. у гразі.
Т. у снезе.
4. перан. Станавіцца малапрыкметным сярод чаго-н.
Хацінкі танулі ў зеляніне садоў.
|| зак. патану́ць, -тану́, -то́неш, -то́не; -тані́.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Па́ста 1 ’паша для жывёлы’ (Др.-Падб.; астрав., Сцяшк.; раг., Мат. Гом.; смарг., Шатал.), ’пасьба’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’чарга пасціць жывёлу’ (Сл. ПЗБ). Скарочанае паства (гл.), магчыма, пад уплывам па́ша (гл.).
Паста 2 ’вязкае рэчыва цестападобнай масы’ (ТСБМ). Праз польск. ці рус. мовы з італ. pasta ’цеста’ (Брукнер, 398; Праабражэнскі, 2, 22; Фасмер, 3, 213).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)