Мічы́сетка ’вотруб’е з пшанічнай мукі’ (Грыг.), мі́зісітка ’пшанічная мука’, міжы́седка ’дробнае вотруб’е з пшанічнай мукі’ (паўд.-усх., КЭС). З меж‑сі́тка < паміж сітам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пля́ўсі ’платкі, геркулес’ (шальч., Сл. ПЗБ). Паводле Грынавяцкене (там жа), паходзіць з літ. plauše ’вотруб’е’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кваслі́на ’вада, у якой рашчыняецца вотруб’е на кісель’ (Вешт.), ’абрызглае малако’ (ТС). Кантамінацыя квас (гл.) і кіслы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адсе́яцца, -се́юся, -се́ешся, -се́ецца; -се́йся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддзяліцца пры прасейванні.
Вотруб’е адсеялася ад мукі.
2. перан. Выбыць са складу чаго-н.
Частка студэнтаў адсеялася.
3. Скончыць сяўбу.
Адсеяліся калгасы рана.
|| незак. адсе́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца і адсява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. адсе́йванне, -я, н., адсява́нне, -я, н. і адсе́ў, -се́ву, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
канцэнтра́т, ‑у, М ‑раце, м.
1. Спецыяльна апрацаваны сухі прадукт, зручны для захоўвання і хуткага прыгатавання ежы. Харчовыя канцэнтраты. Канцэнтрат кашы. Малочны канцэнтрат.
2. Корм высокай пажыўнасці для жывёлы (напрыклад, зерне, макуха, вотруб’е). — Вось пры саўгасе, — гаварыла далей жанчына, — сталі прывозіць пад вясну канцэнтраты, дык і хвароб на ферме паменшала. Кулакоўскі.
3. Прадукт абагачэння карыснага выкапня шляхам канцэнтрацыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́бмешка ’пасыпка, запраўка корму хатняй жывёле’ (БРС); ’мука грубага памолу’ (Жд., 1, Янк. II, Інстр. I, Мат. Гом.); ’дробная мякіна’ (Шат.). Укр. о́бмішка ’вотруб’е або мука, што падмешваюць у корм жывёле’, польск. obmieszka ’тс’. Да абмяшаць з суф. ‑ка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пасе́і, пасейкі, бяроз. пасей ’высеўкі, шалупінне пры прасейванні мукі’ (Шат., Сцяшк. Сл., Сл. ПЗБ, Мат. Маг., Мат. Гом.; бялын., Янк. Мат.; КЭС, лаг.; Шатал.; ушац. Нар. сл.), польск. posieje ’вотруб’е, высеўкі’ (.Пітва). Балтызм. Параўн. літ. pasijos ’тс’ < pa‑sijóti ’прасейваць’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 123).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
отсе́яться в разн. знач. адсе́яцца;
о́труби отсе́ялись от муки́ во́труб’е адсе́ялася ад мукі́;
отсе́яться ро́жью адсе́яцца жы́там;
часть слу́шателей отсе́ялась перен. ча́стка слухачо́ў адсе́ялася.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лузга́ ’шалупінне, вотруб’е, луска’, лузґа ’кастрыца льну’ (Нас., Дразд., Гарэц., Грыг., Бяльк., ТСБМ, Выг. дыс.; беласт., Сл. ПЗБ). Укр. лузга́, рус. лузга́ ’тс’, каш. łuzga, lëzga ’гільза’, ’похва’, славен. luzgína ’шалупіны’. Прасл. luzga ’шалупіны, луска’ (Слаўскі, 5, 374–375). Гл. таксама луза́ць і луска́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адсе́яцца, ‑сеюся, ‑сеемся, ‑сеецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддзяліцца шляхам прасейвання. Вотруб’е адсеялася ад мукі.
2. Кончыць сяўбу. Платон усміхаецца: «Во адсеемся, тады на цэлы тыдзень вазьму адгул». Асіпенка. // Перастаць сеяць па якой‑н. прычыне. [Корбут:] — Адсеяўся я, Васіль... Цяпер буду сядзець тут на беразе з вудаю... Савіцкі.
3. перан. Выбыць з ліку, складу чаго‑н. [Кавалеўскі:] — Я праглядаў вашы зводкі. У вас адсеялася тысяча семсот чалавек. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)