во́ддалек, прысл.

Абл. Воддаль (у 1 знач.). Воддалек, каля дарогі, бабы перагыркваліся з казакамі. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мінашука́льнік, ‑а, м.

Апарат для пошуку закладзеных мін. Воддаль працавалі мінёры. Яны ішлі па полі з доўгімі жэрдкамі-мінашукальнікамі. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўраскры́ты, ‑ая, ‑ае.

Трохі раскрыты, прыадкрыты. Ева стаіць воддаль, яе прыпухлыя вусны паўраскрыты, карыя вочы пабліскваюць хітравата і задзірліва. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыпла́нак ’дадатак да прысядзібнага ўчастка, які размешчаны воддаль’ (Ян.). Укр. плано́к ’участак зямлі ў шэсць дзесяцін’. Да план ’сядзіба, участак’. Параўн. рус. планировать ’межаваць зямлю па плану’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́ддалек ’воддаль’ (БРС), воддалек (Янк. II). З вод‑ і род. скл. назоўніка *далеко (які ад даль пры дапамозе суф. ‑ьkъ) з наступным адпадзеннем канцавога галоснага (Шуба, Прыслоўе, 113).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прыго́рак, ‑рка, м.

Невялікая горка, узвышша; пагорак, узгорак. Трохі воддаль на прыгорку Вёска іх чарнее. Колас. Мы спусціліся з прыгорка ў густы туман. Ляўданскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падзёнка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Тое, што і аўсянік. Скача воддаль падзёнак сям’я і канае з сонцам. Караткевіч. Падзёнкі — прывабная здабыча для рыбы. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

куга́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм.

1. Плакаць (пра грудное дзіця). Кухня даўно супакоілася, і толькі цяпер кугакае дзіця. Колас.

2. Крычаць (пра саву). Дзесь воддаль у Пушчы кугакалі, пераклікаючыся, совы. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

збуцве́лы, ‑ая, ‑ае.

Які збуцвеў; сапрэлы, струхлелы, спарахнелы. Саламяныя стрэхі, крытыя шмат гадоў назад, асунуліся, паразлазіліся, паказвалі свае збуцвелыя рэбры і цёмныя правалы. Колас. Воддаль .. нахіліўся да зямлі зложаны .. даўнішні збуцвелы крыж, парахня-парахнёй. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

схмурне́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Хмурны, пануры. Заселі ўпяцёх. — Сам папросішся ў нас ты... Ды Фенька сеў воддаль, схмурнелы, віхрасты. Арочка.

2. Пахмурны; змрочны (пра неба, надвор’е і пад.). Мільгнула — і няма — Схмурнелых хмар чародка. Барадулін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)