пако́лькі, злучн.
Ужываецца пры даданых прычынных сказах у значэнні: «так як»; «таму што». Стрэлкі, якая раней вяла на ветку [чыгункі], не было, відаць, яе проста знялі, паколькі ветка не дзейнічала. Лынькоў. — Паколькі мы знайшлі цябе ў лесе, тваё прозвішча будзе — Лясны... Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адсо́хнуць сов., прям., перен. отсо́хнуть;
галі́на на дрэ́ве ~хла — ве́тка на де́реве отсо́хла
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вяці́сты ’галінасты’ (КСТ, ТСБМ, петрык., Шатал.). Укр. вітистий (Грынч.), рус. ветистый (СРНГ). Прыметнік ад вець, суф. ‑іст‑; гл. яшчэ вецце і вець. Бел., магчыма, незалежна ад асновы вет‑ (< ветка).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ветачок, ветак ’маладзік’ (гродз., вілен., Нас.). Дэмінутыў ад ве́тах (гл.), які прыводзіць да семантычных зрухаў: ’месяц на зыходзе’ → ’маладзік’. Народная этымалогія памылкова звязвае гэта слова з ветка ’галінка’; тое ж і ў Нас., які ўзводзіць яго да вѣтвъ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кві́тка 1 ’вянок з жытніх каласкоў’ (Сл. паўн.-зах.), ’мяцёлка проса, аўса, грэчкі’ (Выг.) (Лекс. Палесся, 64–65). Кантамінацыя кветка (гл.), кітка, кета (гл.) і, магчыма, ветка з агульным значэннем ’колас аўса або проса’.
◎ Кві́тка 2 ’заканчэнне работы (будавання, жніва, сяўбы)’: «У нас квітка, дом накрыт» (Выг.). Гл. квітка©.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ме́тка, мётка ’тонкі пруток, на які нанізаны жывыя ўюны, засмажаныя пасля гэтага перад чалеснікамі печы’, ’нізка дробнай рыбы’ (Эр., Маш., ТС, Нар. Гом., Крыв., Янк. 1; глус., КЭС), мёдка ’тс’ (Сержп. Грам.). У выніку кантамінацыі лексем мята́ць ’надзяваць’ (параўн. рус. намётка ’фастрыгаванне’, серб.-харв. мѐтати ’надзяваць’) і ве́тка, вець ’пруток’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ветвь ж.
1. галіна́, -ны́ ж., мн. галі́ны, -лі́н;
2. (отрасль) галіна́, -ны́ ж.;
ветвь нау́ки галіна́ наву́кі;
3. ж.-д. ве́тка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тре́снуть сов.
1. прям., перен. трэ́снуць, ло́пнуць;
тре́снула суха́я ве́тка трэ́снула суха́я галі́нка;
предприя́тие тре́снуло прадпрые́мства ло́пнула;
2. (сильно ударить) прост. трэ́снуць, сту́кнуць;
◊
хоть тре́сни хоць трэ́сні (ло́пні);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
налама́цца сов.
1. разг. (научиться делать что-л.) приобрести́ сноро́вку, наловчи́ться;
н. кірава́ць тра́ктарам — приобрести́ сноро́вку (наловчи́ться) управля́ть тра́ктором;
2. (дать трещину) надломи́ться;
галі́нка ~ма́лася — ве́тка надломи́лась;
3. (во множестве) налома́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
І́цвіна ’адзін з двух драцяных цяжоў, якія злучаюць галоўкі саней з пярэднімі капыламі’ (ТСБМ, Бяльк., Касп., Шат., Юрч.). Рус. дыял. и́тви́на ’прут, тонкая палачка’, пск., смал. ’папярочны брус, які злучае ўгары палазы саней’ (улічваючы геаграфічнае пашырэнне, магчыма, з беларускай), ви́тви́на ’сцябло, ліст каранеплодных раслін’, ’прут, тонкая палачка’, ’вялікая галінка’, витли́на ’бацвінне бульбы, гароху’. Польск. witwina ’парода вярбы’. Звязана з *viti, *větvь (з вакалізмам *vit‑; параўн. польск. witka, славен. vȋtva). Праабражэнскі, 1, 86; Фасмер, 1, 321. Адносна агульнай і.-е. карціны гл. ветка 1. Параўн. яшчэ семантычна і фармальна блізкія віціна 1, вица.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)