Зо́на. Рус., укр. зо́на, польск. zona. З франц. zone (< лац. zona < грэч. ζώνη ’пас’) ці з лац. праз рус. (ці польск.). У рус. з XVII ст., у бел., верагодна, у XX ст. Шанскі, 2, З, 107; Фасмер, 2, 104; Блок–Вартбург, 651. Ням. пасрэдніцтва менш верагодна: іншае вымаўленне пачатковага зычнага (Біржакава, Очерки, 362).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вака́нцік ’магчымасць, шанс’ (КТС). Да ням. vakant з памяншальным суфіксам ‑ік. Больш верагодна, аднак, што ваканцік да вакантны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сэ́хля ’печаная бульба’ (Бяльк.). Няясна; магчыма, экспрэсіўнае ўтварэнне ад сохнуць (< *сохля?), параўн. сэ́плі ’соплі; ледзяшы’ (Сл. ПЗБ), верагодна, экспрэсіўнае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэрары́зм ‘палітыка і тактыка тэрору’ (ТСБМ), праз рус. террори́зм, дзе, верагодна, з нямецкай. Паходзіць ад лац. terror ‘жах’, гл. тэрор.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жэ́дзень ’невялікі стажок сена, саломы’ (Сл. паўн.-зах.). Верагодна, з польск. (*rzedzień? ад rzadki ’рэдкі’ ці *rzędzień? ад rząd ’рад’). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прызлі́шна (прызлі́шно) ’вельмі свабодна, прасторна’ (Нар. Гом.). Верагодна, своеасаблівая найвышэшая ступень ад прысл. залі́шне ’звыш меры, занадта’ з рэдукцыяй пераднаціскнога ‑а‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зэс ’пранізлівы холад’ (Сл. паўн.-зах.). Верагодна, гукавы варыянт *зыз ’холад’ да азызнуць ’азябнуць’ (гл.); параўн. яшчэ дзіцяч. зюзя ’холад’ (гл.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ло́гаці, ’стукаць’ (Сл. Брэс.). Няясна. Магчыма, балтызм. Параўн. літ. klegė́ti ’грукаць, стукаць, моцна гаварыць, шумець’. Менш верагодна германізм — са шлёгаць ’біць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плясня́ ’яжджаль, асака, Carex L.’ (баран., ЛА, 1). Гл. плюшнік. плюшня, у аснове якіх, верагодна, балтызм. Параўн. літ. plūšė ’асака, Carex gracilis’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Туні́кі: па‑за туні́ках туля́цца ‘хавацца’ (Ян.), túniki ciórci ‘лодарнічаць, гультаяваць’ (Варл.). Верагодна, экспрэсіўныя перыфразы на базе туyя́цца ‘хадзіць без справы’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)