Verbum

Валя́шчы (БРС). Да валяць; параўн. рус. валящий ’тс’. Словаўтварэнне, як валачашчы.

Ва́лішны ’кастрыраваны’ (Грыг.). Да валашыць, збліжанага з валіць (параўн. рус. коновал, валяць ’кастрыраваць’).

Валяй! ’шпар!, валі!’ (КТС). З рус. валяй ’валі, шпар, дзейнічай’ (разм.), якое да валяць.

Ва́лянка ₁. Гл. ваненка.

Ва́лянка ₂. Гл. ва́ленка.

Ва́лянка ₃ ’суконная вялікая хустка’ (З нар. сл.). Да валяны < валяць.

Валя́ч ’лайдак, лежань’ (гродз., КЭС). Да валяць, валяцца, суфіксацыя, як у папіхач, крумкач. Параўн. рус. валявка, валяшка, валуй, валец, валюга ’гультай, разява, лежабока’.

Валю́шка ’кавалак гліны’ (Жд.). Валюшка < *валюша ’тое, што валяюць, валяецца’, якое да валяць ’паварочваць з боку на бок’; параўн. рус. катыш ’кавалак скачанага хлеба’.

Валішча ₁ ’ўпаўшае струхлелае дрэва’ (КСТ). Да валіць ₁.

Валішча ₂ ’месца, дзе робяць, валяць лес’ (КТС, КЭС, Мат. Гом.). Да валіць ₁. Параўн. папялішча, іржышча.

Валю́ш ’валяльня’ (БРС, Бір. Дзярж.); ’млын, у якім ёсць прылады валяць сукно, шарстабітня’ (КЭС), валюша ’тс’ (КЭС, КСТ), валюшня ’тс’ (БРС, Маш., Сцяшк. МГ, Янк.₂), валюшны (КТС), валуша ’валяльня’ (КТС). Да польск. folusz ’млын, дзе валялі тканіны’ (Брукнер, 124; Рудніцкі, 1, 303). Польскае паходжанне пацвярджаецца націскам у ва́люш. Гук в у пачатку слоў — вынік кантамінацыі з валяць. С. Мікуцкі (Третий отч., 207) памылкова лічыць, што бел. валюш да валіць, адкуль і польск. folusz.

Ва́льнуць ’з усёй сілы стукнуць’ (З нар. сл.); ’ударыць’ (Жд.). Да валіць ’кідаць на зямлю, прымушаць упасці’ або валяць ’пачынаць што-небудзь рабіць з энергіяй, з імпэтам’; параўн. валяй, валяйце ’дзейнічай(це)’. Націск можна тлумачыць аналогіяй з бахнуць, стукнуць і пад.