юрысды́кцыя, -і, ж. (спец.).

Правамоцнасць праводзіць суд, рашаць прававыя пытанні.

Валодаць юрысдыкцыяй.

Падлягаць чыёй-н. юрысдыкцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

першынствава́ць, -тву́ю, -тву́еш, -тву́е; -тву́й; незак.

Быць першым у чым-н., валодаць першынством.

П. у спартыўных гульнях.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

валада́ць

‘валодаць’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. валада́ю валада́ем
2-я ас. валада́еш валада́еце
3-я ас. валада́е валада́юць
Прошлы час
м. валада́ў валада́лі
ж. валада́ла
н. валада́ла
Загадны лад
2-я ас. валада́й валада́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час валада́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вало́даваць

‘валодаць’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. вало́дую вало́дуем
2-я ас. вало́дуеш вало́дуеце
3-я ас. вало́дуе вало́дуюць
Прошлы час
м. вало́даваў вало́давалі
ж. вало́давала
н. вало́давала
Загадны лад
2-я ас. вало́дуй вало́дуйце
Дзеепрыслоўе
цяп. час вало́дуючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уласці́васць, -і, мн. -і, -ей, ж.

Характэрная асаблівасць, рыса, прымета каго-, чаго-н.

Валодаць якімі-н. уласцівасцямі.

У. спадчыннасці арганізма.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́трыманы, -ая, -ае.

1. Строга паслядоўны, устойлівы.

В. стыль дэкарацый.

2. Які ўмее валодаць сабой.

В. чалавек.

|| наз. вы́трыманасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нястры́маны, -ая, -ае.

1. Які не можа валодаць сабой, стрымлівацца.

Н. чалавек.

2. Які немагчыма стрымаць.

Нястрыманая сіла.

Н. смех.

|| наз. нястры́манасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вало́данне, ‑я, н.

Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. валодаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

владе́ть несов.

1. (иметь в своей собственности) вало́даць, улада́ць;

владе́ть лесны́ми бога́тствами вало́даць (улада́ць) лясны́мі бага́ццямі;

2. (управлять) вало́даць, улада́ць;

А́нглия до́лгое вре́мя владе́ла И́ндией А́нглія до́ўгі час вало́дала (улада́ла) І́ндыяй;

3. (быть в состоянии действовать чем-л.) вало́даць; (иметь способность действовать — ещё) служы́ць;

больно́й не владе́ет руко́й хво́ры не вало́дае руко́й;

у больно́го рука́ не владе́ет у хво́рага рука́ не слу́жыць (не вало́дае);

4. (уметь обращаться с чем-л., пользоваться чем-л.) вало́даць;

владе́ть ору́жием вало́даць збро́яй;

владе́ть иностра́нным языко́м вало́даць заме́жнай мо́вай.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́трымка¹, -і, ДМ -мцы, ж.

1. Уменне валодаць сабой; стойкасць, цярплівасць.

Праявіць вытрымку.

2. Час, на працягу якога адкрыты аб’ектыў фатаграфічнага апарата.

Зняць з вялікай вытрымкай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)