Verbum

мані́зм, ‑у, м.

Філасофскае вучэнне, якое лічыць асновай быцця адзін пачатак — матэрыю або дух; проціл. дуалізм. Матэрыялістычны манізм.

[Ад грэч. mónos — адзін, адзіны.]

персаналі́зм, ‑у, м.

Рэлігійна-ідэалістычны напрамак сучаснай буржуазнай філасофіі, які лічыць асобу першаасновай быцця, а быццё праяўленнем творчай актыўнасці вярхоўнай асобы — бога.

[Ад лац. persona — асоба.]

тле́ннасць, ‑і, ж.

Уст. Уласцівасць і стан тленнага. І ўсё ж у нашых сэрцах атэістаў не ўзнікалі высокія думкі аб тленнасці быцця, усемагутнасці божай. Краўчанка.

дуалі́зм, ‑у, м.

1. Філасофскае вучэнне, якое пачаткам быцця лічыць дзве самастойныя першаасновы (субстанцыі) — матэрыяльную і ідэальную; проціл. манізм.

2. Кніжн. Дваістасць, раздвоенасць чаго‑н. наогул.

[Ад лац. dualis — дваісты.]

неарэалі́зм, ‑у, м.

1. Ідэалістычны напрамак у сучаснай буржуазнай філасофіі, які сцвярджае тоеснасць быцця і свядомасці.

2. Прагрэсіўная плынь у італьянскім мастацтве ў 40–50 гг. 20 ст.

валюнтары́зм, ‑у, м.

1. Ідэалістычная плынь у філасофіі, якая аб’яўляе волю вышэйшым, творчым прынцыпам быцця, першаасновай усяго існага.

2. Прызнанне волі, а не розуму рашаючым фактарам псіхічнай дзейнасці чалавека.

[Ад лац. voluntarius — валявы.]

сацыялагі́зм, ‑у, м.

Спрошчанае разуменне грамадска-гістарычнай абумоўленасці фактаў і з’яў, якое ігнаруе спецыфіку розных форм грамадскага быцця. Вялікую шкоду прынёс літаратуры і вульгарны сацыялагізм. Гіст. бел. сав. літ.

нябы́т, ‑у, М ‑быце, м.

Адсутнасць быцця, існавання, жыцця. Лічаныя дні, а можа гадзіны аддзяляюць .. [Нявіднага] ад цёмнага, жудаснага ў сваёй пустаце і маўклівасці нябыту. Колас. Мяне кудысьці імчыць, як лісцінку. У жыццё? У нябыт? Бядуля.

•••

Адысці ў нябыт гл. адысці.