судлі́віць
‘ганьбіць, асуджаць каго-небудзь, што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
судлі́ўлю |
судлі́вім |
| 2-я ас. |
судлі́віш |
судлі́віце |
| 3-я ас. |
судлі́віць |
судлі́вяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
судлі́віў |
судлі́вілі |
| ж. |
судлі́віла |
| н. |
судлі́віла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
судлі́ў |
судлі́ўце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
судлі́вячы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
папрака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго, чым.
Выказваць каму-н. дакор, нездавальненне чым-н., абвінавачваць у чым-н., асуджаць за што-н.
П. куском хлеба.
П. каго-н. у баязлівасці.
|| аднакр. папракну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
клеймава́ць, кляйму́ю, кляйму́еш, кляйму́е; кляйму́й; клеймава́ны; незак., каго-што.
1. Ставіць кляймо на каго-, што-н.
К. жывёлу.
К. тканіну.
2. перан. Сурова асуджаць; ганьбіць.
К. падпальшчыкаў вайны.
К. гультаёў.
|| зак. заклеймава́ць, -кляйму́ю, -кляйму́еш, -кляйму́е; -кляйму́й; -клеймава́ны.
|| наз. клеймава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Праслядава́ць ’асуджаць, забараняць’ (смарг., Сл. ПЗБ). З польск. prześladować ’тс’ (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
осужда́ть несов.
1. (приговаривать) асу́джваць, засу́джваць;
2. (выражать неодобрение) асуджа́ць, га́ніць;
3. (обрекать) перен. асу́джваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кара́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што і без дап.
Падвяргаць пакаранню, кары. Караць па закону. Караць здраднікаў. □ Караюць баязліўцаў смерцю — Такі закон, закон вайны. Бачыла. // Асуджаць, дакараць. Сягоння я ў душы сябе караю, Чаму я без цябе, чаму адзін. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асу́джваць несов.
1. (признавать виновным) осужда́ть; см. асудзі́ць 1;
2. см. асуджа́ць;
3. (предназначать к какой-л. участи) обрека́ть, осужда́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Судзі́ць ’меркаваць, абмяркоўваць’, ’асуджаць, ганіць’, ’разглядаць правіннасць, злачынства ў судовым парадку’, судзі́цца ’звяртацца ў суд, мець справу з судом’, ’быць пад судом, мець судзімасць’, ’прадвызначыцца, пашанцаваць’: не судзілася мне долі (ТСБМ, Нас., Шат., Байк. і Некр., Сл. ПЗБ), ст.-бел. судити ў розных значэннях (XIV ст., КГС). Укр. суд́ити, рус. суди́ть, ст.-рус. судити, польск. sądić, в.-луж. sudźić, н.-луж. suźiś, чэш. souditi, славац. súdiť, серб.-харв. су́дити, славен. sọ́diti, балг. съ́дя, макед. суди, ст.-слав. сѫдити ’судзіць, асуджаць, прымаць рашэнне’. Прасл. *sǫditi дэрыват ад *sǫdъ ’суд’. Гл. Фасмер, 3, 795–796; Борысь, 539; Шустар-Шэўц, 1376.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
га́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак., каго-што.
Прызнаваць непрыгодным, дрэнным; даваць нізкую ацэнку. Сініцкі гаварыў і гаварыў пра дысертацыю, але Кухарчык не мог ніяк зразумець, ці ён яе хваліць, ці ганіць. Сабаленка. // Асуджаць, абгаворваць. Заўсёды мімаволі з’яўляецца антыпатыя да чалавека, які пачынае завочна ганіць іншых. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вінава́ціць, ‑вачу, ‑ваціш, ‑ваціць; незак., каго.
Абвінавачваць, лічыць вінаватым; асуджаць. Лабановіч дагадаўся, што падлоўчы Варанкевіч падняў у доме буру, але не распытваўся аб гэтым, і сама пані падлоўчая чамусь не гаварыла, не вінаваціла свайго мужа. Колас. Дзяжэвіч вінаваціў пастухоў, быццам яны дрэнна пасуць кароў, патрабаваў замяніць іх. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)