наглушы́ць, ‑глушу, ‑глушыш, ‑глушыць; зак., каго.
Разм. Аглушыць нейкую колькасць рыбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аглаву́шыць
‘моцна ўдарыць знянацку, аглушыць каго-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
аглаву́шу |
аглаву́шым |
| 2-я ас. |
аглаву́шыш |
аглаву́шыце |
| 3-я ас. |
аглаву́шыць |
аглаву́шаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
аглаву́шыў |
аглаву́шылі |
| ж. |
аглаву́шыла |
| н. |
аглаву́шыла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
аглаву́ш |
аглаву́шце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
аглаву́шыўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пераглушы́ць, ‑глушу, ‑глушыш, ‑глушыць; зак., каго-што.
Разм.
1. Моцным шумам аглушыць усіх, многіх.
2. Пабіць, перабіць усіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ашаламі́ць ’аглушыць, адурыць, здзівіць’ (БРС, Нас., Грыг.), ашыламіць (Бяльк.) ’збіць з толку, збянтэжыць’ (Сцяшк.), ашаламуціць ’адурыць словамі ці ўдарам’ (Чач., Шат.), укр. ошоломити ’аглушыць, увесці ў зман’, рус. ошеломить ’аглушыць моцным ударам, здзівіць’, польск. oszołomić ’адурыць, пазбавіць розуму’ (з усходнеславянскіх моў, гл. Брукнер, 170). Насуперак агульнапрынятай этымалогіі, што ўзыходзіць да Даля, згодна з якой рус. ошеломить ад шелом ’шалом’ (Праабражэнскі, 1, 674; Фасмер, 3, 179 і інш.), ад шолам ’шум’, гл. Супрун, Зб. Аванесаву, 244 і наст., дзе прыводзіцца семантычная, словаўтваральная, акцэнталагічная і гістарычная аргументацыя; параўн. таксама шаламіць ’шумець моцна, раздражняць, нерваваць’ і выраз «не шаламі галаву» (Янк. Мат.), якому семантычна адпавядаюць балг. ошумоглавя, макед. ошумоглави ’аглушыць ударам; ашаламіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прышаламі́ць экспр. ’пакараць’ (лях., Сл. ПЗБ). Параўн. укр. пришоломити ’ашаламіць’. Гл. ашаламіць, шолам з развіццём семантыкі ’аглушыць, адурыць’ → ’пакараць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аглушэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. аглушаць — аглушыць (у 1 знач.).
2. Спец. Страта звонкім гукам звонкасці і пераход яго ў адпаведны глухі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ошара́шить сов., разг.
1. (сильно ударить) ашаламі́ць, аглушы́ць;
2. (озадачить) збянтэ́жыць, збіць з панталы́ку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аглу́шаны
1. оглушённый;
2. оглушённый; ошара́шенный;
3. оглушённый;
1-3 см. аглушы́ць 1-3
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аглуша́льны, ‑ая, ‑ае.
Здольны аглушыць, вельмі моцны, гучны. Пярэдні паравоз узняўся і павіс у вогненным смерчы — шалёна круціліся на месцы калёсы. Усё гэта цягнулася долю секунды і — рассыпалася, распалася ў аглушальным грукаце. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аглу́шваць несов.
1. (лишать ясности слуха) оглуша́ть;
2. (сильно ударять) оглуша́ть; ошара́шивать;
3. (рыбу) оглуша́ть;
1-3 см. аглушы́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)