абку́сванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. абкусваць — абкусаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абджо́гаць ’высцебаць’ (Бяльк.), абджыгаць ’тс’ (Бяльк.), абкусаць (пра пчол)’ (Бяльк.). Гл. джогнуць, джгаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абгры́зці, ‑грызу, ‑грызеш, ‑грызе; ‑грызём, ‑грызяце; зак., каго-што.
Грызучы, абкусаць, аб’есці. Зайцы абгрызлі ствалы маладых дрэў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аб’е́сці, аб’е́м, аб’ясі́, аб’е́сць; аб’ядзі́м, аб’ясце́, аб’яду́ць; аб’е́ў, аб’е́ла; аб’е́ш; аб’е́дзены; зак., каго-што.
1. Абгрызці, абкусаць з бакоў, з’есці што-н. зверху.
Вусень аб’еў лісце.
2. З’еўшы многа, прычыніць страту каму-н. (разм.).
Ён вас не аб’есць.
|| незак. аб’яда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закуса́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Разм. Змучыць, замучыць укусамі; абкусаць, скусаць. Закусалі камары.
закуса́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Пачаць кусаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аб’е́сці, аб’ем, аб’ясі аб’есць; аб’ядзім, аб’ясце, аб’ядуць; заг. аб’еш; зак., каго-што.
1. Абкусаць, абгрызці што‑н. Вусень аб’еў капусту.
2. Разм. Многа ці часта едучы, прычыніць страту каму‑н. [Хадкевіч:] — Яна [Галя] нас не аб’есць... А без яе будзе зусім пуста ў хаце. Васілевіч.
•••
Вушы аб’есці; з вушамі аб’есці — пра ўтрыманне каго‑н. пражэрлівага, але малакарыснага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абарва́ць 1, ‑рву, ‑рвеш, ‑рве; ‑рвём, ‑рвяце; зак., каго-што.
1. Зрываючы, вызваліць што‑н. ад чаго‑н. Абарваць куст агрэсту. // Пазрываць што‑н. з чаго‑н. Абарваць спелыя ягады. □ Пытае шумны маладняк У дрэў старых: вятры якія Іх абарвалі так, Ствалы сагнулі векавыя? Танк.
2. Моцна нацягнуўшы, разарваць; адарваць частку чаго‑н. або поўнасцю што‑н. ад чаго‑н. Ён абарваў брызент, якім ззаду быў завешаны кузаў. Янкоўскі.
3. перан. Раптоўна і рэзка спыніць дзеянне, працяканне чаго‑н. Абарваць размову. □ Разважанні камандзіра абарваў далёкі гарматы стрэл. Шчарбатаў.
4. Разм. Зарабіць, раздабыць што‑н. Чалавек тут жыў бедны і рад быў абарваць капейку з якога-небудзь выпадку. Чорны.
5. перан. Разм. Зрабіўшы рэзкую, грубую заўвагу, перапыніць каго‑н., прымусіць змоўкнуць. Андрэй слухаў Івана і ледзь стрымліваўся, каб не абарваць яго рэзкім словам. Шахавец.
6. Пашкодзіць, разарваць кусаючы; абкусаць. — Ах, ах! — крычыць пан. — Напусціце на яго [чорта] пару вепрукоў — няхай яны яму лыткі абарвуць! Якімовіч.
•••
Абарваць тэлефон — часта, многа званіць па тэлефоне.
абарва́ць 2, ‑рве; зак.
Апухнуць і нагнаіцца; нарваць вакол. Палец абарваў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)