Ма́рчык ’абжора’ (Федар. 4). Відаць, да марнава́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жарло́чны ’пражэрлівы’ (Жд. 2) з польск. żarłoczny ’тс’, утворанага ад żarłok ’абжора’, з тым жа коранем, што жэ́рці (гл.). Жарлокъ ’абжора’ < польск. засведчана ў ст.-бел. на пачатку XVII ст. (Гіст. лекс., 96; Булыка, Запазыч., 113).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Нярэ́па ’гультай’ (Сцяшк. Сл.). Запазычана з літ. пегёра ’абжора’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пражо́ра ’абжора’ (ТСБМ, Мат. Гом.), прожо́ра, пражы́ра (Сл. ПЗБ), про́жар ’калі шчупак адразу хапае ўсю прымашчу’ (паўн.-усх., КЭС). Рус. прожо́ра, прожера, укр. про́жирь, про́жра ’тс’. Да этымалогіі гл. абжора. Сюды ж прыметнікі: пражорны, пражорлівы, пражырны, пражарысты ’пражорлівы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ненажэ́рны ’ненасытны, прагны’ (Касп.), нінажо́ра ’абжора’ (шчуч., З нар. сл.). Да жэ́рці (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пражо́ра, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑ы, Т ‑ай (‑аю), ж.

Разм. Той (тая), хто любіць многа есці; абжора. Вось коцік з’еў тварог з зялёнай міскі. Што за пражора гэты кіска. Шушкевіч. / у знач. зб. Толькі ўпраўляйся наварыць свінням, каровам, авечкам, нарэзаць, намясіць, занесці ўсім, накарміць такую пражору. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Таратаўня́ лаянк. ’тоўстая кабета’ (Сержп. Прык.). Няясна; магчыма, да гукапераймальнага тарата (гл.), параўн. польск. taratan ’выгук, што імітуе голас трубы’ і трубло ’абжора’, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пе́тун ’абжора’ (Бяльк.). Паводле Куркінай (Этимология–1972), роднаснае асновам *peh/*pit‑, што адлюстраваліся ў прасл. *petati (гл. патаваць) і *pitati ’карміць, даваць сілы’, першапачаткова ’біць, калаціць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Апруда 1 ’гультай, абжора’ (Касп.). Няясна. Параўн. літ. aprūdìjęs ’іржавы’.

Апруда 2 ’смерць’, віц. (П. В. Садоўскі, вусн. паведамл.). У выразе хай цябе апруда ’каб ты здох’. Параўн. апрудзіцца, апруцянець.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Начва́ч ’пузан; абжора’ (Цых.; зэльв., Жыв. сл.; клец., Нар. лекс.; карэл., Янк. 1). Відаць, ад ночвы ’начоўкі’: ’які мае жывот, як ночвы’ ці ’які з’ядае поўныя ночвы ежы’, суфіксацыя пад уплывам пузач, брухач і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)