абіва́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. абіваць — абабіць і абівацца — абабіцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абцерушы́цца, ‑церушуся, ‑цярушышся, ‑цярушыцца; зак.

Абтрэсціся, абабіцца (ад снегу, пылу і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наабіва́цца сов. (во множестве) оби́ться; отби́ться; см. абабі́цца 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абіва́цца, ‑а́юся, ‑а́ешся, ‑а́ецца; незак.

1. Незак. да абабі́цца (у 1 знач.).

2. Зал. да абіваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абтрапа́цца, -раплю́ся, -рэ́плешся, -рэ́плецца; -рапі́ся; зак.

1. Ачысціць сябе ад чаго-н.

А. ад снегу.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Ачысціцца ад кастрыцы (пра лён, пяньку).

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). У выніку доўгай носкі падрацца, абабіцца па краях.

Гарнітур мой зусім абтрапаўся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уката́ться

1. (о дороге) уе́здзіцца, аб’е́здзіцца, абабі́цца, утрамбава́цца;

2. (о войлоке) звалі́цца, увалі́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уе́здиться

1. (укататься, утрамбоваться) уе́здзіцца, аб’е́здзіцца, абабі́цца, утрамбава́цца;

2. (измучиться ездой) зму́чыцца (стамі́цца) ад язды́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

обката́ться

1. (обваляться) укача́цца, абкача́цца, абляпі́цца, абсы́пацца;

2. (о дороге) уе́здзіцца, абабі́цца;

3. (улучшиться в результате обкатки) аб’е́здзіцца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абтрапа́цца, ‑траплюся, ‑трэплешся, ‑трэплецца; зак.

1. Ачысціць сябе ад чаго‑н. Абтрапацца ад снегу. // (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ачысціцца ад кастрыцы (пра лён, цяньку).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Падрацца, абабіцца па краях (пра вопратку). Варвара раскідвае пінжак на каленях і крытычна праглядае рукавы: ці не падпаролася падкладка, ці не абтрапаліся краі. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ба́бак ’ахапак ільну, вынесенага з сушні за адзін раз для апрацоўкі’ (Мат. АС, Шкл.), ба́бык, аба́бак ’малая ўкладка снапоў на полі’ (ДАБМ, 877). Мабыць, таго ж паходжання, што і аба́бак (гл.) ’мэндлік’. Але гэта не зусім яснае ўтварэнне. Хутчэй за ўсё назва аба́бак ’мэндлік’ была перанесена на ’ахапак ільну’ (а аба́бак ’мэндлік’, мабыць, аддзеяслоўнае ўтварэнне: абабіцца ’стаць падобным да бабы’, параўн. ба́ба ў значэнні ’круглыя, вялікія прадметы’; да марфалогіі параўн. Мяркулава, Очерки, 176–177).

Бабак, бабака ’дурань, безгаловы’ (Інстр. лекс.). Напэўна, метафарычнае ўжыванне слова бабак ’байбак, бабак’. Параўн. рус. байба́к ’байбак, непаваротлівы, лянівы і дурны чалавек’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)