Барбуха ’божая кароўка’ (Інстр. лекс.). Мабыць, да той самай асновы babr‑, bobr‑ (> барб‑), што і ў слове бобер ’божая кароўка’ (гл.; там і меркаванні аб паходжанні асновы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вяро́вачнік ’майстар, які ўе вяроўкі’ (БРС), рус. верёвочник: урал. ’той, хто цягне невад з вады’, гур’еўск. ’уладарнік невада’. Бел. лексема ўтворана ад прыметніка вяровачны і суф. ‑нік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Віншавальнік ’той, хто віншуе’ (БРС). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад віншаваць (гл.) і суф. ‑льнік, які служыць для абазначэння асоб паводле іх дзейнасці або схільнасці да якога-небудзь дзеяння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Нічаге́за (нічогеза) ’злая жанчына’: Той то вельмі добрэз‑ ный, а вона нічогеза (ТС). Ад нічогі ’дрэнны, злы’, экспрэсіўны суфікс ‑еза, параўн. малёнезя ’немаўля’ (Карскі 2-3, 31).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Скалавокі, скалого́кый ‘прыжмураны, з прыжмуранымі вачыма’ (Клім.), скалоокі, скалеокі ‘тс’ (ТС). Да скаліць (вочы) ‘прыжмурваць’ (гл.). Укр. скалоо́кий ‘той, які мае бяльмо на воку’, да скалка ‘бяльмо’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тогда́
1. нареч. тады́;
тогда́ он был мо́лод тады́ ён быў малады́;
я жила́ тогда́ в Рогачёве я жыла́ тады́ ў Рагачо́ве;
2. в знач. соотносительного слова тады́;
когда́ прочита́ю кни́гу, тогда́ занесу́ её вам калі́ прачыта́ю кні́гу, тады́ занясу́ яе́ вам;
3. в составе сложного подчинительного союза тогда́ как: тады́ як, у той час як, хоць, калі́;
он хо́дит, тогда́ как до́лжен лежа́ть ён хо́дзіць, у той час як (калі́) паві́нен ляжа́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
буя́ны, ‑ая, ‑ае.
Які буяніць, схільны да буянства. Гаспадар, у якога ён гасцяваў, не на жарт спалохаўся: ніколі той не бачыў свайго былога партызанскага камандзіра такім буяным. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інтрыга́н, ‑а, м.
Той, хто робіць інтрыгі (у 1 знач.); нагаворшчык. Палітычны інтрыган. □ Даволі адкрыць, што побач з табой не даносчык, не інтрыган, — і як мяняецца настрой. Шамякін.
[Фр. intrigant.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звясту́н, звестуна, м.
Разм. Той, хто прыносіць якую‑н. звестку; вястун. Аджытай цемры звестуны — Такім няма, не будзе ходу. Колас. Увысь з галубятні ўзняўся Крылаты звястун-паштальён. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зла́яць, злаю, злаеш, злае; зак., каго-што.
Разм. Моцна накрычаць, аблаяць. Мужык той быў чуць не сацыяліст: панскую кабылу назваў брыдка і земскага калісь.. злаяў перад соцкім. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)