страфа́нт, ‑у, ДМ ‑нце, м.

1. Трапічныя ліяны, а таксама кусты, з насення якіх здабываюць страфанцін.

2. Настойка з насення гэтых раслін, якая выкарыстоўваецца як лекавы сродак пры некаторых захворваннях сэрца.

[Ад грэч. strophē — кружэнне, абарот і anthos — кветка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бяспе́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Якому не пагражае небяспека, надзейна ахаваны. // Які гарантуе бяспеку. [Сцяпан Захаравіч:] — Калі мы былі ўжо на бяспечнай вышыні, унізе затрашчалі зеніткі. Позна! Жычка.

2. Які не прыносіць шкоды; бясшкодны. Бяспечны сродак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ва́біла ’свісток для прынаджвання дзікіх птушак’ (КЭС, Інстр. II). Рус. вабило, в.-луж. wabidło ’вабік’, н.-луж. wabidło ’тс’, славац. vábidło ’прынада’, балг. ваби́ло ’сродак для вабення’, серб.-харв. ва́било. Прасл. утварэнне ад *vabiti.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

универса́льный в разн. знач. універса́льны;

универса́льные зна́ния універса́льныя ве́ды;

универса́льное сре́дство універса́льны сро́дак;

образова́ние универса́льное адука́цыя ўніверса́льная;

универса́льный магази́н універса́льны магазі́н.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

По́езд ’цягнік’, ’шэраг павозак’ (ТСБМ), ’цягнік’ (вільн., Сл. ПЗБ), по́язд ’цягнік’ (кам., Жыв. НС), ст.-бел. поезд ’паездка, ад’езд’ (Сл. Скар.). Укр. по́їзд ’цягнік; шэраг павозак’, рус. по́езд ’тс’, польск. pojazd ’транспартны сродак’, гл. паязд.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вага́р, ‑а, м.

1. Рычаг для рэгулявання чаго‑н. або кіравання чым‑н. Вагар кіравання. Вагар руля.

2. перан. Сродак для ажыццяўлення якой‑н. дзейнасці. Друкаваная і вусная прапаганда — важнейшы вагар камуністычнага выхавання народа. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

клапо́ўнік, ‑а і ‑у, м.

1. ‑а. Разм. Памяшканне або мэбля, у якіх завялося многа клапоў.

2. ‑у. Род адна‑, двух- і шматгадовых травяністых раслін сямейства крыжакветных, што скарыстоўваюцца ў народнай медыцыне як сродак ад клапоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

целе́бный гаю́чы; (лекарственный) ле́кавы; (полезный для здоровья) здаро́вы;

целе́бное сре́дство гаю́чы (ле́кавы) сро́дак;

целе́бные тра́вы ле́кавыя тра́вы, зёлкі;

целе́бный исто́чник ле́кавая крыні́ца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Стульду́пка ‘расліна стрэлкі; настой з гэтай травы’ (паст., Сл. ПЗБ). Да стуліць (гл.) і дупа (гл.), бо настой расліны выкарыстоўваецца як сродак ад паносу. Хутчэй за ўсё, запазычана з польск. stulidupka ‘расліна Capsella bursa pastoris; Sisymbrium sophia’ (Варш. сл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыпа́с ’тое, што прыпасена; прыпасы; сродак самаабароны (зброя і пад.)’ (ТСБМ, Гарэц., Байк. і Некр., Др.-Падб., ТС), мн. л. прыпа́сы ’запасы’ (вільн., Сл. ПЗБ). Рус. при́па́с, припа́сы ’запас; прыпасы’, дыял. ’маёмасць, каштоўнасць’. Дэрыват з нулявым суфіксам ад прыпаса́ць, гл. запа́с.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)