ром, ‑у, м.
Моцны спіртны напітак з перабрадзіўшага соку або патакі цукровага трыснягу. На стале стаялі яшчэ бутэлькі з лікёрам, ромам і вазы з апельсінамі і ананасамі. Маўр.
[Англ. rum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слабасі́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Недастаткова моцны фізічна, слабы. Слабасільны чалавек. Слабасільны конь. □ Магутны род даў слабасільных патомкаў. Васілёнак.
2. Які мае невялікую магутнасць (пра машыны, механізмы). Слабасільны катэр,
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узаемадаве́р’е, ‑я, н.
Узаемнае давер’е (паміж арганізацыямі або асобнымі людзьмі). Мастацкія пераклады, як паказвае практыка Янкі Купалы, верны шлях узаемаўзбагачэння літаратур, моцны сродак умацавання ўзаемадавер’я паміж народамі. Палітыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́цер, ве́тру, мн. вятры́, вятро́ў, м.
Рух паветра ў гарызантальным напрамку.
Моцны в.
Спадарожны в.
Паўднёвы в.
Подых ветру.
Стаяць на ветры (там, дзе дзьме моцны вецер).
◊
Кідаць словы на вецер (разм.) — гаварыць упустую, дарэмна ці неабдумана.
Вецер у галаве ў каго (разм., неадабр.) — пра легкадумнага чалавека.
Ветрам падшыты або падбіты (разм.) — пра легкадумнага чалавека, а таксама пра адзенне без цёплай падкладкі.
Трымаць нос па ветры — прыстасоўвацца да абставін.
Шукаць ветру ў полі — пра дарэмныя пошукі.
Куды вецер дзьме — прыстасоўвацца да большасці думак, поглядаў, густаў.
|| памянш. ве́трык, -у, м. З ветрыкам (пра язду: вельмі хутка; разм.).
|| прым. ве́травы, -ая, -ае і ветравы́, -а́я, -о́е (спец.).
Ве́травы подых.
Ветравое шкло (у аўтамашынах).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звер, -а, мн. звяры́, -о́ў, м.
1. Дзікая, звычайна драпежная жывёліна.
Пушны з.
2. перан. Пра вельмі злога, жорсткага чалавека.
|| памянш. звяро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м. (да 1 знач.).
|| зб. звяр’ё, -я́, н.
|| прым. звяры́ны, -ая, -ае.
Звярыныя сляды.
З. страх (надзвычай моцны). З. арнамент (з адлюстраваннем жывёл).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абве́яць, -ве́ю, -ве́еш, -ве́е; -ве́яў; -ве́й; -ве́яны; зак., каго-што.
1. Абадзьмуць паветранай плынню.
Ветрык абвеяў калоссе.
2. Абарваць, абтрэсці (пра лісце, пялёсткі і пад.).
Моцны вецер абвеяў сухое лісце.
3. Абсыпаць чым-н.
Падарожнага абвеяла (безас.) снегам.
|| незак. абвява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і абве́йваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
улада́рны, -ая, -ае.
1. Які валодае правам наследавання ўлады.
У. князь.
2. Схільны загадваць, падначальваць сабе; які выражае загад, здольны рабіць моцны ўплыў на каго-н.
У. характар.
У. голас.
3. перан. Неадольны, усемагутны.
У. наступ вясны.
Уладарная сіла натхнення.
|| наз. улада́рнасць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эліксі́р, -у, м.
1. Выцяжка з раслін або моцны настой на спірце, кіслотах і пад., ужыв. ў медыцыне, касметыцы.
Рамонкавы э.
2. перан. Пра тое, што бадзёрыць, дае тонус жыццю.
Узбадзёрыцца эліксірам.
◊
Эліксір жыцця — чарадзейны напітак, які імкнуліся атрымаць алхімікі для таго, каб захаваць маладосць.
|| прым. эліксі́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трыва́лы, -ая, -ае.
1. Устойлівы, моцны, які з цяжкасцю паддаецца разбурэнню, надзейны.
Трывалая апора.
Т. будынак.
2. перан. Вынослівы, стойкі, цярплівы.
Т. чалавек.
Т. характар.
3. Які не мяняецца, надзейны, устойлівы.
Т. мір.
Трывалая эканамічная аснова.
4. Пра яду: сытны, пажыўны (разм.).
Т. абед.
|| наз. трыва́ласць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
параксі́зм, ‑у, м.
1. Моцны прыступ якой‑н. хваробы або абвастрэнне яе, якое адбываецца перыядычна. Параксізм кашлю.
2. перан. Прыступ якога‑н. душэўнага ўзбуджэння, пачуцця і знешняя яго праява.
[Грэч. paraxysmós — узбуджэнне, раздражненне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)