Валаво́д 1 ’той, хто валаводзіць’ (КТС). Да валаводзіць (гл.).
Валаво́д 2 ’вяроўка’ (Мат. Гом.); ’вяроўка для навязвання жывёлы’ (З нар. сл.). Да вол і вадзіць 4.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валішча 1 ’ўпаўшае струхлелае дрэва’ (КСТ). Да валіць 1.
Валішча 2 ’месца, дзе робяць, валяць лес’ (КТС, КЭС, Мат. Гом.). Да валіць 1. Параўн. папялішча, іржышча.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́вараць ’вывернутае з карэннем дрэва’ (Касп., Шат.; докш., бялын., Янк. Мат.), вы́варацень ’тс’ (Шат., Байк. і Некр., Інстр. III), вы́варацца ’тс’ (Касп.). Ад вы́вараціць, гл. варочаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Відзёлка ’відэлец’ (Мат. Гом.). Утворана ад відэлец (гл.) па тыпу сядзёлка (гл.) пры дапамозе суф. ‑к‑a. Параўн. рус. смал., кур., варон., арл. виделка, видёлка ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Еч ’стрававод’ (Янк. Мат.); параўн. рус. еча ’ежа’. Магчыма, ад *ěstja (> *есча > еча), якое ў сваю чаргу ад назоўніка estь (ст.-рус. ѣсть ’ежа’), ‑ěsti ’есці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кандзёр ’бульбяны суп’ (б.-каш., Мат. Гом.), драг. кань‑ дёр ’тс’ (Лучыц-Федарэц, вусік паведамл.). Няясна. Малапераканаўча Фасмер (2, 179) ад ка‑н‑дёр < драть ’лушчыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Капа́йла ’марудны’, капун ’тс’ (Нас.; брасл., шчуч. Сл. паўн.-зах.), ушац. каноніка, кареліц. капач ’тс’ (Янк. Мат., Пан. дыс.). Да капацца ’рабіць марудна, няўмела’ < капаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Карабе́ц 1 ’караблік’ (Дзмітр.) — другасная форма ад карабель (слядоў карай = прасл. котѣъ у гэтым значэнні не наглядаецца).
◎ Карабе́ц ’карп, Cyprinus carpio’ (Мат.), кантамінацыя карп з папярэднім.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кардо́ўнік ’аер’ (Касп., Мат. Маг.), ’рагоз, пухоўка шыракалістая, Typha latifolia Г (Кіс.), ’плюшч галінасты, Sparganium ramosum Hads’ (Кіс.). Магчыма, ад лац. carduus ’чартапалох’ (назва калючай расліны).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Квакту́ха ’курыца, якая выседжвае або водзіць куранят’ (ТСБМ, Касп., Шат., Сцяшк., Грыг., Яруш., Жыв. сл., Нік. Очерки, Сл. паўн.-зах., Янк. Мат., ТС, Бяльк.). Гл. квактаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)