цяжа́р, -у, м.
1. Вага чаго-н., звычайна цяжкага.
Ц. ношы.
2. Груз вялікай вагі.
3. перан. Абавязкі, павіннасці, цяжкасці, звязаныя з чым-н. адказным, непрыемным і пад.
4. Адчуванне чаго-н. цяжкага, непрыемнага (у целе, галаве і пад.).
Непрыемны ц. адчуваўся ва ўсім целе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шанава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; незак., каго-што.
1. Беражліва адносіцца, не расходаваць што-н. дарэмна.
Ш. сваё здароўе.
Ш. грошы.
2. Адносіцца з пашанай, павагай да каго-, чаго-н., цаніць што-н., прытрымлівацца чаго-н.
Ш. народныя традыцыі.
Ш. свой аўтарытэт.
Ш. парадак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эвалю́цыя, -і, ж.
Працэс павольнага паступовага змянення каго-, чаго-н. ад аднаго стану да другога, у тым ліку працэс бесперапыннага колькаснага змянення каго-, чаго-н., які прыводзіць да якаснага змянення.
|| прым. эвалюцы́йны, -ая, -ае.
Эвалюцыйнае развіццё.
○
Эвалюцыйнае вучэнне — тэорыя аб паходжанні і развіцці жыцця.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абкало́ць 1, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак., што.
Адбіць, адкалоць кавалкамі што‑н. з чаго‑н. Абкалоць лёд у калодзежы.
абкало́ць 2, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак., што.
Пакалоць чым‑н. вострым вакол чаго‑н. ці па ўсёй паверхні чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Манкі́раваць ’грэбаваць, нядбайна адносіцца да чаго-небудзь’ (ТСБМ), ’хлусіць, падманваць, фальшывіць’ (Нас.; іўеў., Сл. ПЗБ). З рус. манки́ровать ’адсутнічаць, ухіляцца’, якое з франц. manquer ’не хапаць’ < італ. mancare > лац. mancus ’пакалечаны’ (Фасмер, 2, 570).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сыгла́цца ’пасябраваць’ (Мат. Гом.). Няясна; магчыма, да *jьgъla ’клін, шып, пры дапамозе якога злучалі часткі чаго-небудзь’ (гл. ігла). Паралельнае ўтварэнне сыглі́чыцца ’злучыцца металічнымі скобамі’ (Юрч. Вытв.) ад ігліца ’брусок, што злучае дошкі’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазба́віцца, ‑збаўлюся, ‑збавішся, ‑збавіцца; зак.
1. каго-чаго і ад каго-чаго. Збавіцца, вызваліцца ад каго‑, чаго‑н. Пазбавіцца недахопаў. Пазбавіцца ад няпрошанага госця. □ Джулія ўжо пазбавілася першай збянтэжанасці, зноў стала рухавай, рызыкоўнай і, здавалася, гатовай да ўсяго. Быкаў. Мяне цяпер пачало непакоіць і тое, як нам ўдасца пазбавіцца ад гэтага чалавека. Чыгрынаў.
2. чаго. Страціць што‑н., застацца без чаго‑н. Пазбавіцца самастойнасць. □ Пазбавіцца зямлі, бадзяцца па свету для.. [Лявона Зябліка] горш, чым смерць. Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гран, -а, мн. -ы, -аў, м.
Адзінка аптэкарскай вагі, роўная 0,062 грама.
◊
Ні грана чаго (разм.) — зусім нічога.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дадатко́вы, -ая, -ае.
Які з’яўляецца дапаўненнем да чаго-н. асноўнага, галоўнага.
Д. цягнік.
Дадатковыя заняткі.
Д. набор слухачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
далібо́г, выкл. (разм.).
Ужыв. для запэўнівання ў чым-н., пацверджання чаго-н.
Д., я тут ні пры чым.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)