пасклюдава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., што.
1. Секучы ўдоўж, зняць паверхневы слой (з дрэва і пад.). Пасклюдаваць сцены. Пасклюдаваць хату.
2. і без дап. Склюдаваць некаторы час. Пасклюдаваць да вечара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вяршо́к², -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.
1. Верхняя частка чаго-н.; верх, верхавіна.
На самым вяршку.
В. дрэва.
Вяршкі і карэньчыкі.
2. мн. Густы тлусты верхні слой на малацэ, якое адстоялася.
Збіраць вяршкі (таксама перан.: браць самае лепшае).
3. мн. Тое, што і верх (у 7 знач.).
|| прым. вяршко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стачы́ць¹, стачу́, сто́чыш, сто́чыць; сто́чаны; зак., што.
1. Зняць верхні слой або няроўнасці на чым-н.
С. няроўнасці на метале.
2. Зрабіць вельмі тонкім, вузкім у выніку тачэння.
С. нож.
Сточаныя нажніцы.
|| незак. сто́чваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. сто́чка, -і, ДМ -чцы, ж. (да 1 знач.) і сто́чванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тэрмасфе́ра, ‑ы, ж.
Слой верхняй атмасферы ад вышыні 80–90 км, тэмпература ў якім узрастае да вышынь 200–300 км і дасягае 1500°C, пасля чаго застаецца пастаяннай да вялікіх вышынь.
[Ад грэч. thermē — цяпло, гарачыня і spháira — шар.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ліма́к ’кара вяза’ (Маш., Пятк. 1). Да лем (гл.). Параўн. таксама ільмак ’кара вяза, з якой можна плесці лапці’ (Бяльк.). Аднак у лексеме ліман можна бачыць замену н > му тады яна выглядала б ліпак і з’яўлялася б роднаснай да ўкр. линити (у рашэтнікаў: знімаць слой кары з папярэдне распараных у печы ліпавых ствалоў, агаляючы слой лыка), што ў сваю чаргу можна было б суаднесці з ліняць, лінька, лініва.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Па́сталка ’прыстасаванне ў калодзе для адгадвання мёду’ (карм., Мат. Гом.). Утворана прыстаўкай па‑ ад столка ’слой, пласт, складка’ (гл.). Параўн. таксама роднаснае ўкр. стільник ’соты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падмалёўка ж.
1. (действие) подмалёвка;
маста́к ско́нчыў ~ку — худо́жник ко́нчил подмалёвку;
2. (основной слой в живописи) подмалёвка, подмалёвок м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ні́кель, ‑ю, м.
1. Серабрыста-белы тугаплаўкі метал.
2. Верхні слой з гэтага металу на паверхні металічных вырабаў. Трапяткія водбліскі запалкі .. успыхвалі на які міг на нікелі дзвярной ручкі і знікалі. Лынькоў.
[Ням. Nickel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нака́т, -у, М -ка́це, м.
1. гл. накатаць.
2. Рад бярвён, жэрдак і пад., насланых наверх або пад нізам чаго-н.; насціл.
Бліндажу тры накаты.
3. Слой фарбы на прыладзе для атрымання адбітку на якой-н. паверхні (на сцяне, паперы і інш.), а таксама ўзор на сценах.
Прыгожы н.
|| прым. нака́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аса́дкавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да асадку (у 1 знач.). Асадкавы слой.
2. Спец. Які ўтварыўся шляхам асядання мінеральных і арганічных рэчываў і наступнага іх ушчыльнення і змянення. Асадкавыя горныя пароды.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)