хадуны́, ‑оў; адз. няма.

Разм. Тое, што і хадункі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчы́пчыкі, ‑аў; адз. няма.

Памянш. да шчыпцы, маленькія шчыпцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Неўгамонна ’безперастанна’: zub balič nieŭhamònna (Пятк. 2). Параўн. выраз угамону няма ’няма супыну’, гл. угамон.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

цяжкаду́м, ‑а, м.

Тое, што і тугадум. [Ганна Сымонаўна:] — Апрача таго,.. [Лазук] цяжкадум. У ягоным розуме няма гнуткасці, няма здольнасці «на хаду», у залежнасць ад новых сітуацый, змяняць кірунак сваіх думак. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адна́к.

1. злуч. супраціўны. Тое, што і але¹ (у 1 знач.).

Дажджу пакуль што няма, а. ён можа пайсці.

Хоць і многа працуе, а. не стамляецца.

2. пабочн. сл. Тым не менш, усё ж, усё-такі.

Вы, а., не забудзьце абяцанага.

Чалавек, а., не здаваўся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ло́пнуць¹, -ну, -неш, -не; -ні; зак.

1. Даць трэшчыну; трэснуўшы, разламацца, разадрацца, парвацца.

Лопнуў графін.

Лопнула струна.

2. перан. Пацярпець поўную няўдачу, крах (разм.).

Лопнулі надзеі.

◊

Лопнуць са смеху (разм.) — зайсціся моцным смехам.

Цярпенне лопнула (разм.) — няма больш сіл цярпець, вытрымка скончылася.

|| незак. ло́паць, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Не́калі ’няма калі, няма часу’ (Нас., Грыг., Гарэц., Мал., Сл. ПЗБ, ТС, Растарг.), ’няма калі; калісьці’ (докш.; бых., Янк. Мат.; Бяльк.), ’калісьці, даўно’ (Сцяшк.), ’некалі; у будучым, у хуткім часе’ (Яўс.), параўн. таксама з нарашчэннем часціц: не́каліка, не́калікі, не́каліцька, не́какаліцькі (Яўс.), рус. не́коли ’няма калі, няма вольнага часу’, ст.-слав. нѣколи ’калісьці, аднойчы’. Прасл. *několi, з ně (гл. не) і koli (гл. калі), гл. ESSJ SG, 2, 478.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дагісто́рыя, ‑і, ж.

Перыяд, час, ад якіх няма пісьмовых помнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́мудры, ‑аў; адз. няма.

Разм. Выдумкі; хітрыкі. Здатны на вымудры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́сеўкі, ‑севак; адз. няма.

Тое, што адлучана ў працэсе прасейвання.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)