Стрэфі́ць ‘зрабіць нячыстым, забароненым для ўжывання (у яўрэяў)’ (Нас.). Кюнэ (Poln., 100) супастаўляе з польск. strefić strefnić ‘зрабіць поласы, палосамі пазначыць’ < ням. streifen ‘рабіць палосы’, Streif ‘паласа’. Аб польскім слове гл. Брукнер, 518; Варш. сл., 6, 452.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Барлёчы ’грубыя жаночыя чаравікі’ (Касп.), барля́чы (Шат.), ба́рлеч ’чаравік’. Укр. дыял. берля́чі ’зімовыя чаравікі’, польск. berlacze ’зімовыя боты, пантофлі’. Першакрыніца — ням. Bärenlatschen (да Bär ’мядзведзь’, Latsche ’пантофля’, гл. Брукнер, 21). Бел. і ўкр. формы, магчыма, праз польск. мову.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́сан ’тытул-зваротак у дробнай польскай шляхты, а таксама сярод беларусаў’ (Мядзв.); ’пан’ (Др.-Падб.), васа́н ’тс’ (Гарэц., Касп.). Запазычанне з польск. wasan ’тс’ (а гэта, як і waspan, скарачэнне з waszmość pan; гл. Брукнер, 603). Параўн. васп́ан.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́спан ’зваротак ваша міласць, пан’ (БРС, Нас., Шат., Мядзв., Бір. Дзярж.), васпа́н ’тс’ (Гарэц., Касп.). Запазычанне з польск. waspan ’тс’ (а гэта скарачэнне з waszmość pan; гл. Брукнер, 603). Рус. дыял. (смал.) ва́спан ’тс’. Параўн. ва́сан ’тс’, васпа́ні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вашэ́ць ’вашэць, ягомасць, ваша мосць’ (Бяльк.), ва́шэць ’тс’ (Нас., Бесар., Шпіл.), вашаць (Шат., Гарэц.), вашаць, вашэць (Яруш.). Укр. ва́шець ’тс’, рус. дыял. (зах.) ва́шец. Запазычанне з польск. waszeć ’тс’ (а гэта скарачэнне з wasza miłość; гл. Брукнер, 603).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вухна́ль ’падкоўны гвозд’ (Мядзв., Нас., Шат., БРС), вухна́лік (Нас. Доп., Байк. і Некр.), укр. (в)ухна́ль, (г)ухналь, рус. ухна́ль. Праз польск. ufnal, hufnal з ням. Hufnagel ’тс’ (Брукнер, 592; Фасмер, 4; Рудніцкі, 1, 502; Кюнэ, Poln., 111).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дзага́рак ’гадзіннік’ (Сцяшк.). Бясспрэчнае запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. zegarek ’тс’, якое з’яўляецца памяншальнай формай. Параўн. таксама польск. zegar ’тс’, ст.-польск. zeger. У аснове польскіх назваў ляжыць ням. Seiger ’клепсідра’. Гл. Булыка, Запазыч., 121; Брукнер, 651.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Парла́мент ’вышэйшы заканадаўчы орган буржуазнай дзяржавы, заснаваны часткова або цалкам на выбарных органах’ (ТСБМ). З рус. парла́мент ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 83). У рус. м. праз польск. parlament ад італ. parlamento ’абмеркаванне, перагаворы, сход’ (Брукнер, 396; Фасмер, 3, 208).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пашанцэвік ’баравік, Boletus edulis’ (Сцяшк., Інстр. II), пашанцэйкі ’апенькі, Armiilariella mellea’ (Сцяшк.). Да шанаваць, шанціць, пашанціць (Нас.; карэліц., Сл. ПЗБ), якія з польск. poszańcować, poszansować ’пашанцаваць’сягалза ’шанц’ < ням. Schanze (с.-ням. schanze, schantz) > франц. chance ’тс’ (Брукнер, 540).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тапарэ́ц ’харыус’ (гродз., Жукаў). Параўн. польск. toporek ’тс’. Падаецца яшчэ топо́р ’тс’, польск. topór ’тс’, які атрымаў назву з-за таго, што пячонка гэтай рыбы мае форму сякеры, гл. Усачова, Слав. ихт. терм., 156. Гл. таксама Брукнер, 573.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)