Verbum

Пацалу́йка ’той, хто любіць цалавацца’ (Нас.), пацалу́йкі ’дзень на пасхальным тыдні, калі дзяўчаты прыходзяць з падарункамі да сваіх павітух’ (маг., віц., Нас.). З рус. поцелуй, якое паходзіць з формы 2‑й асобы загаднага ладу ад поцеловать. Аб суфіксе ‑ка гл. Сцяцко, Афікс. наз., 46; аб суфіксе ‑кі там жа, 48.

◎ Плох ’хворы’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ); плохі ’благі, кепскі’, ’слабы, хворы, хваравіты’, плохшы ’торты’ (Нас., Сл. ЛЗБ, Ян., ТС), ’разбэшчаны’ (Ян.), плоха ’дрэнна, млосна’ (Сцяшк. МГ, Сл. ПЗБ, Ян.), ’кепска, дрэнна (рабіць што-н.)’ (Бяльк.), плохвійа ’пустая, неўрадлівая зямля’ (ТС). Да плахі (гл.). Сюды ж: плашэць ’прыходзіць у торты стан’ (Нас.).

Плынь ’рух вады ў рэчышчы’, ’вада, якая цячэ’, ’мноства, маса чаго-небудзь, што рухаецца ў адным, напрамку’ (ТСБМ, Гарэц., Др.-Падб., Нас., Касп., Бяльк.), ’плаванне’ (Нас.), рус. смал. плынь ’моцная плынь ракі’. Арэальнае аддзеяслоўнае (ад плыць — гл.) утварэнне з суф. -нь з працэсуальным значэннем, як сховань, ка́зань, стынь, стоянь і інш.

Рэ́мус ₁ літаральна ’прасіць літасці’, перан. ’допыт з катаваннем’ (Нас.). Скажонае ад лац. oremus ’молім’ (Нас., 562).

Рэ́мус ₂ у спалуч. узяць каго за рэмус ’узяць за жабры’ (смал., КЭС). Далейшае развіццё значэння ад рэмус ₁ (гл.).

Рэ́мус ₃ ’выгляд’ (Юрч. СНЛ). Відаць, звязана з рэмус ₁, але матывацыя няясная.

Спата́чаваць ‘сачыць, падглядваць; выкрываць, лавіць (на чым-небудзь); разумець’ (Нас., Стан.). Насовіч (Нас., 608) выводзіў з *tekti ‘бегчы, рухацца’, гл. уцякаць. Няпэўна. Магчыма, ітэратыў да папярэдняга слова. Тады да та́каць ‘паддакваць, пагаджацца’, параўн. рус. та́кать ‘тс’, та́чить ‘песціць, апекавацца’, балг. та́ча ‘паважаць, шанаваць’, гл. так (Трубачоў у Фасмер, 4, 29).

Абавя́зак, ст.-бел. обовязок з 1557 г. (Нас. гіст.), укр. обовʼязок, польск. obowiązek ’тс’. Гл. абавязаць.

Абірхава́ць ’нашыць на кажух «ірхі»’ (Шат.), абіршываць ’абшыць мехам’, абіршыць (КЭС), абіршыванне, абіршыны (Нас.). Гл. ірха.

Аво́хці ’гора мне’ (БРС, Янк. БП, Нас., Бяльк., Гарэц.) да а(в)ох ці выклічнікавага паходжання.

Аглама́жжацца ’пазбавіцца памяці і ўвагі’ (Нас.), агламажжаць ’аглушаць’ (Грыг.), агламажоны. Магчыма, ‑ажж‑ < ‑ажд‑ < ‑азд‑. Гл. агламаздаць.

Алты́н ’манета’ (Нас.) < тат. алтын ’золата, залатая манета’, гл. Фасмер, 1, 72; Шанскі, 1, А, 81.