каве́нька, ‑і, ДМ ‑ньцы; Р мн. ‑нек; ж.
Абл. Памянш. да кавяня; невялікая кавяня. Шлях доўгі — Вандроўнік выразае Кавенькі з сукаватага ядлоўц[у]. Барадулін. [Васіль Сямёнавіч] пачаў мераць сцежку спорнымі крокамі, моцна грукаючы аб зямлю кавенькай. Дзенісевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абхо́дны
1. воен. обхо́дный, обходно́й;
а. рух — обхо́дно́е движе́ние;
2. (кружный) обхо́дный, обходно́й, око́льный;
а. шлях — обхо́дный (око́льный) путь;
○ а. ліст — обходно́й лист
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расчы́сціць сов., прям., перен. расчи́стить;
р. лес — расчи́стить лес;
р. шлях — расчи́стить путь;
◊ р. гле́бу — (для каго, чаго) расчи́стить по́чву (для кого, чего)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мінаві́цы (мн.) ’кружны шлях’ (Кліх), ’наўкол, кругом’ (ваўк., Сцяшк. Сл.). З польск. manowiec, manowisko ’бездарожжа’, ’невядомы, ілюзорны пераход’, ’пабочная памылковая дарога’. Да мана́, падма́н (гл.). Пачатковае мі‑ (замест ма‑) пад уплывам абміну́цца, міну́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трахт ‘шлях, гасцінец’ (Мядзв., Скарбы.; навагр., дзятл., бяроз., ЛА, 2): на трахту нікагусенька не зорко (Сержп. Казкі), вытворныя трахтава́я дарога (дзятл., ЛА, 2), трахто́вая дорога (ганц., там жа). Народная адаптацыя зыходнага тракт, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
брукава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад брукаваць.
2. у знач. прым. Укладзены каменем. А вось і мястэчка, звычайнае мястэчка з каменнымі брукаванымі вуліцамі. Пестрак. Нізка пад ветрам гнуцца жыты. Шлях друкаваны б’юць капыты. Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чыгу́начны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да чыгункі. Чыгуначная станцыя. Чыгуначны мост. Чыгуначны насып. □ А побач праходзіў чыгуначны шлях, Прарэзаўшы Нівы, лясы, гарады; Па ім несупынна па днях і начах З палёў Беларусі ішлі паязды. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Леві́нец ’кружны шлях’ (Федар. Дад.). Да левы < !!!ёоъ ’крывы’, г. зн. размешчаны ў бок ад прамой дарогі. Утворана пры дапамозе суф. -іней, характэрнага для зах.-слав. моў. На бел. моўнай тэрыторыі суфікс пашырай у зах. гаворках.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прамі́зна ’прамы шлях’ (Нас.). Да прамы (гл.) з суф. ‑ізна, аб якім гл. Карскі, 28 і наст.; Сцяцко, Афікс. наз., 41. Сюды ж прамава́ць ’ісці напрамкі, напрасткі’ (гом., Нар. лекс.). Гл. таксама Куркіна, Этымалогія–1968, 67.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нае́здзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., што.
1. і без дап. Праездзіць нейкі час. На гэтай машыне доўга не наездзіш. // Разм. Ездзячы, праехаць пэўную колькасць кіламетраў. Шафёр наездзіў сто тысяч кіламетраў.
2. Частай яздой пракласці, утрамбаваць дарогу. Наездзіць шлях.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)