ёлкі, ‑ая, ‑ае.
Прагорклы, з непрыемным рэзкім пахам (пра нясвежыя тлушчы). А за дзвярамі, у цёмнай палавіне.. гадамі ў кублах ляжала старое ёлкае сала. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закажане́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Недарослы з-за дрэннага догляду, запушчанасці; зачахлы, здрабнелы. На сялянскіх вазах дзядзькі прадавалі вялую бульбу, кавалак тонкага сала, закажанелае парася. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
салані́на, ‑ы, ж.
Свіное пасоленае сала. [Марыся:] — Ксяндзу за язык плацяць. Набожным — палатном і саланінаю, а паны і золата не шкадуюць. Бажко. // Засоленая для ўжывання ялавічына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свежына́, ‑ы, ж.
Разм. Свежае мяса, сала. Аднойчы ўвечар Яўхім з’явіўся. Ён прынёс у мяху болей пуда веправага мяса.. — А нічога. Вось свежыны прынёс. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Са́дла ’сала’ (Сцяшк., Сл. ПЗБ). Ст.-бел. садло ’тс’. З польск. sadło (Булыка, Запазыч., 292).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сквірчэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. сквірчэць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Толькі сквірчэнне сала на патэльні ды пах каўбасы прымусілі .. [вага] адысці ад акна. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стапі́ць, стаплю, стопіш, стопіць; зак., што.
1. Змяшаць, злучыць адно з другім, падаграваючы разам. Стапіць сала з воскам.
2. Растапіць усё да канца пры награванні. Стапіць масла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Су́днік ’шафа для посуду’ (ТСБМ, Касп., Бяльк., Ян., Мат. Гом.), ’скрыня для захоўвання прадуктаў’ (Нас., Малчанава, Мат. культ., Шн., Мат. Маг.), ’кубел’ (Сл. ПЗБ), ’драўляная пасуда для сала’ (Сцяшк.), ’бочка з накрыўкай для засольвання сала’ (навагр., З нар. сл.), ’паліца’ (Сл. ПЗБ, Шатал.), ’прыстасаванне для сушкі лыжак’ (Сл. ПЗБ). Да судны < суды, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́дмазка ’кавалачак сала ці здору для падмазвання патэльні’ (Сл. Брэс.; хойн., Шатал.). Да пад‑ і мазаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сква́рка, шква́рка ‘падсмажаны або звараны кусочак сала’ (ТСБМ, Гарэц., Др.-Падб., Бяльк., Касп., Байк. і Некр., Сцяшк., Жд. 2, Шатал., Сл. ПЗБ, Нар. сл., ТС, ЛА, 4), ‘скрылік сала; кавалак сала’ (Сл. ПЗБ), скваро́к ‘скварка’ (Ян.). Укр. шква́рка, рус. сква́рка, шква́рка, шкво́рка, польск. skwarka, skwarek, в.-луж. šwjerč ‘вытапкі’, н.-луж. šwark, škwark, чэш. škvarek ‘скваркі, вытапкі’, славац. škvarka ‘вытапкі’. Дэвербатыў ад скварыць (гл.) з суф. ‑к(а). Карскі (Белорусы, 157) лічыў запазычаннем праз польск. skwarek з ням. Schwarte ‘свіная шкурка; шкварка’, на якое паўплывала варъ, сквара ‘жар’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)