адранцве́ласць, ‑і, ж.
Стан адранцвелага. Раней усімі сіламі.. [Мацвей] імкнуўся перамагчы ў Марыне тую адранцвеласць, якая доўга не праходзіла пасля таго, як яна вярнулася з фашысцкай няволі. Шарахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асе́дзецца, аседжуся, аседзішся, аседзіцца; зак.
Разм. Надоўга застацца жыць на адным месцы; прывыкнуць да яго. [Алімпа] і раней думала, што маці не вельмі аседзіцца там, на хутары. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заўчо́ра, прысл.
На дзень раней, чым учора; два дні таму назад. Над возерам, дзе лес кругом Стаіць, вартуючы прыгорак, Мы ўбачылі рыбацкі дом, Людзьмі пакінуты заўчора. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
балаця́нішча, ‑а, н.
Разм. Месца, дзе раней было балота. Увабраўшы [галаву] у плечы і зябка пацінаючыся ад начнога холаду, чалавек пайшоў, хістаючыся, пустыром на балацянішча, парослае алешкавым параснікам. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жарнаві́к, ‑а, м.
1. Дзікі камень, з якога раней рабілі жорны.
2. Тое, што і жарон. Купіў млынар новы жарнавік, доўга малоў ім, але і той зламаўся. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лашчаі́на ’месца, дзе раней цякла рака’, ’рэчышча’ (Сцяшк.), лун. лошчавіна ’старое рэчышча’ (Шатал.). Утворана ад лашчьіна (лажчына) (гл.) і суф. ‑(а)іна на узор ручаіна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
даўжэ́разны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і даўжэзны. Даўжэразны стол, якога раней настаўнік не бачыў у пана падлоўчага, стаяў каля сцяны, прыпёрты да яе шчыльна адным сваім краем. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэ́бель, ‑бля, м.
Свердзел, пры дапамозе якога робяць свідравіны. Сёе-тое бачыў Васіль і раней і .. назіраў, як стэльмахі на будаўніцтве ў Мінску пракручвалі вялізным тэблем тоўстыя бярвенні. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забе́гчы, -бягу́, -бяжы́ш, -бяжы́ць; -бяжы́м, -бежыце́, -бягу́ць; забе́г, -гла; -бяжы́; зак.
1. Бегучы, трапіць куды-н.
Цяля забегла ў агарод.
2. Зайсці куды-н. мімаходам, на кароткі час (разм.).
З. да знаёмых.
3. Бегучы, аддаліцца на значную адлегласць.
Хлопчык забег далёка ў поле.
4. Бегучы, зайсці збоку або абагнаць каго-н.
З. наперад (таксама перан.: пачаць рабіць што-н. раней часу).
|| незак. забяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адно́.
1. ліч., гл. адзін.
2. часц. абмежавальная. Толькі, выключна (разм.).
Дзеці цэлы дзень а. гуляюць.
3. часц. ўзмацн. Узмацняе нечаканасць, раптоўнасць наступлення дзеяння (разм.).
Гляджу — а. ж зноў паваліў снег.
4. злуч. супраціўны. Злучае члены сказа і сказы з адносінамі неадпаведнасці (разм.).
Дом добры, а. што халодны.
5. злуч. далучальны. Далучае сказы, якія дапаўняюць або ўдакладняюць выказаныя раней думкі (разм.).
Ягад многа, а. еш на здароўе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)