зыхо́дзячы
1. прил. нисходя́щий;
расста́віць лі́чбы ў ~чым пара́дку — расста́вить чи́сла в нисходя́щем поря́дке;
2. деепр. исходя́;
з. з вы́казаных меркава́нняў... — исходя́ из вы́сказанных соображе́ний...
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазнаёміцца (з кім, чым і без дап.) сов.
1. познако́миться; (отрекомендоваться) предста́виться (кому, чему и без доп.);
2. (получить представление о чём-л.) познако́миться, ознако́миться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дзялі́цца, дзялю́ся, дзе́лішся, дзе́ліцца; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Валодаць здольнасцю дзялення на другі лік без астачы.
Дзесяць дзеліцца на пяць.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Падзяляцца на часці.
Вучні дзеляцца на групы.
3. з кім. Раздзяляць маёмасць з кім-н.
Дзяліліся сыны з бацькамі.
4. чым і з кім. Аддаваць каму-н. частку чаго-н. свайго.
Д. апошнім кавалкам хлеба.
5. перан., кім з чым. Узаемна абменьвацца чым-н.
Д. думкамі.
Д. вопытам.
|| зак. падзялі́цца, -дзялю́ся, -дзе́лішся, -дзе́ліцца і раздзялі́цца, -дзялю́ся, -дзе́лішся, -дзе́ліцца (да 1—3 знач.).
|| наз. дзяле́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; незак.
1. кім-чым. Карыстаючыся прыборамі, рулём і пад., рэгуляваць ход, рух каго-, чаго-н.
К. канём.
К. маторнай лодкай.
2. кім-чым. Быць на чале чаго-н.
К. краінай.
К. заводам.
3. кім-чым. Накіроўваць чыю-н. дзейнасць, быць кіраўніком каго-, чаго-н.
К. курсавой работай студэнта.
К. аркестрам.
4. Тое, што і кіравацца (у 2 знач.; разм.).
Каровы кіруюць да стагоў.
5. перан. Быць пабуджальнай прычынай, пачаткам чаго-н.
Мной кіравала пачуццё жалю.
6. У граматыцы: патрабаваць пасля сябе пэўнага ўскоснага склону.
|| наз. кірава́нне, -я, н. (да 1—3 знач.) і кіраўні́цтва, -а, н. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ача́пацца ’абвешацца чым-небудзь, многа надзець на сябе (міёр., Крыўко, вусн. паведамл.). Ад чапаць ’чапляць’.
Ачапа́цца ’ачуняць, паправіцца’ (Шат.), укр. чарніг. очапатися ’апрытомнець’. Ад чапаць ’павольна хадзіць’; да семантыкі параўн. выхадзіцца ’акрыяць пасля хваробы, выздаравець’, прэфіксацыя, магчыма, пад уплывам ачуняць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мацу́нак ’уласцівасць моцнага, моц, трываласць’, ’фізічная сіла’, ’тое, чым можна падсілкавацца, пад’есці’ (ТСБМ, Шат., Сл. ПЗБ), ’жалезны прэнт, які злучае ручкі плуга’ (беласт., Смул.). З польск. mocunek ’тс’, якое з moc > моц (гл.) (Шатэрнік, 157; Арашонкава, Бел.-польск. ізал., 10).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пля́снуцца ’з шумам упасці’, ’ударыцца’ (ТСБМ; Жд. 1; Сцяшк. МГ), пля́снуць ’ляснуць’ (Жд. 2), ’ударыць з пляскам’, ’стукнуць далонню аб далонь або па чым-небудзь’, ’кінуць што-небудзь з шумам, пляскам’ (ТСБМ). Перфектная форма (пляс(к)нуць, ‑цца) ад пля́скаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Праты́чка ’дубчык або тое, чым можна пратыкаць’ (Нас., Касп.), проты́чка, прота́чка ’дроцік для прачысткі цыбука ў люльцы’ (ТС). Да пратыкаць (гл. тыкаць). Сюды ж, відаць, і прытычка: О, прадала чумачыха індычку /А купіла для чумака прытычку (барыс., БНТ, Жарт. песні, 252).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыстро́міцца ’прыладзіцца, уладкавацца, прыстасавацца’, прыстро́млены ’прыладжаны да чаго-небудзь’ (Мат. Гом.), прыстро́м ’прымак’ (Мат. Маг.). Укр. пристроми́ти ’прыкалоць, прабіўшы чым-небудзь вострым (калом, дзідай і пад.)’. Да стром, стро́мкі, стрэ́мка (гл.). Беларускія словы маюць пераважна пераноснае значэнне ў параўнанні з украінскім.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разба́яць ’забаўляць’ (Федар.), разба́іваць ’займацца пустымі размовамі’, ’разносіць звесткі аб чым-небудзь’ (Нас.), ’весці размову’ (Бяльк.), разба́іцца ’разгаварыцца’, ’доўга гаварыць’ (Нас.), рус. дыял. разба́ять, разба́ивать ’балбатаць, размаўляць пра пустое’, ’адгаворваць’, ’забаўляць’, ’расхвальваць’, разба́йка ’балбатня, пустаслоўе’. Ад раз- і ба́яць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)