асабо́вы

1. (относящийся к лицам) ли́чный;

а. склад — ли́чный соста́в;

2. грам. ли́чный;

а. займе́ннік — ли́чное местоиме́ние;

3. бухг. лицево́й;

а. раху́нак — лицево́й счёт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адно́сны в разн. знач. относи́тельный;

~ная вільго́тнасць — относи́тельная вла́жность;

дабрата́ яго́ ~ная — доброта́ его́ относи́тельная;

○ а. займе́ннік — грам. относи́тельное местоиме́ние;

а. прыме́тнік — относи́тельное прилага́тельное

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вопроси́тельный

1. пыта́льны, запыта́льны;

вопроси́тельный знак грам. пыта́льнік;

вопроси́тельное предложе́ние грам. пыта́льны сказ;

вопроси́тельное местоиме́ние грам. пыта́льны займе́ннік;

2. (испытующий) дапы́тлівы, запы́тлівы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адмо́ўны, -ая, -ае.

1. Які змяшчае ў сабе адмаўленне.

А. адказ.

А. займеннік.

2. Дрэнны, варты асуджэння.

А. персанаж у п’есе.

3. У матэматыцы: які ўяўляе сабой велічыню, узятую са знакам мінус, меншую за нуль.

А. лік.

4. Суадносны з такім відам электрычнасці, матэрыяльныя часціцы якога з’яўляюцца электронамі (спец.).

А. электрычны зарад.

5. Які паказвае на адсутнасць чаго-н., процілеглы чаканаму.

А. вынік.

6. Неадабральны, асуджальны.

А. водгук.

Адмоўная рэцэнзія.

7. у знач. наз. адмо́ўнае, -ага. Тое, што характарызуецца адмоўнымі якасцямі; процілеглае дадатнаму.

Бачыць ва ўсім толькі адмоўнае.

|| наз. адмо́ўнасць, -і, ж. (да 1, 2 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прынале́жны

1. (да чаго) принадлежа́щий (к чему);

2. (да чаго) прича́стный (к чему);

лю́дзі, ~ныя да літарату́ры — лю́ди, прича́стные к литерату́ре;

3. грам. притяжа́тельный;

п. займе́ннік — притяжа́тельное местоиме́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адно́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Які вызначаецца пры супастаўленні, параўнанні з чым‑н.; рэальны, правільны толькі пры пэўных умовах. Абсалютная і адносная ісціна. □ [Заранік:] — А наконт глухамані, дык гэта разуменне адноснае: не такія мясціны ў нас ператвараюцца, ды так шпарка, што, прыехаўшы туды сёння, вы не пазнаеце, што было там учора. Хадкевіч. // Прыкметны толькі пры супастаўленні з чым‑н. менш значным, адчувальным; параўнальна невялікі. Але генерал.. меў рацыю: гэта было адноснае зацішша. Мележ.

2. У граматыцы — які паказвае адносіны да чаго‑н., між чым‑н. Адносны прыметнік. Адносны займеннік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

А́слі ’ці, хіба’ (Нас., Гарэц.), рус. смал., пск. асли ’тс’, макед. асли ’сапраўды’, балг. аслъ ’тс’, серб.-харв. асли ’тс’: Паўднёваславянскія словы лічаць запазычанымі з турэцкай, дзе з арабскай (БЕР, 1, 18; Скок, 1, 66), што не выклікае сумненняў адносна прыметнікавага ўжывання. Беларускае і рускае словы з а‑сь‑ли, дзе а — часціца, тая ж, што ў але, або; сь — указальны займеннік; ли — пытальная часціца. Параўн. асечка (< ась), рус. ась, чэш. asi, польск. atoli (параўн. ат з атъ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ён, яна, яно ’асабовы займеннік 3‑й ас. Укр. він, вона, воно, рус. он, она, оно, ст.-рус. онъ, она, оно, балг. он, она, оно, серб.-харв. о̏н, о̀на, о̀но, славен. òn, óna, óno, польск. on, ona, ono, чэш. on, ona, ono, в.-луж. won, wona, wono. Ётацыя пачатку беларускіх форм пад уплывам ускосных склонаў (ён — яго) (Карскі, 1, 304–305). Іншыя індаеўрапейскія паралелі: літ. añs ’тс’, ст.-іран. ana‑ ’гэты’ і інш. (ESSJ, 2, 529–533).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

возвра́тный

1. (обратный) зваро́тны;

возвра́тный путь зваро́тны шлях, шлях (даро́га) наза́д;

2. грам. зваро́тны;

возвра́тное местоиме́ние зваро́тны займе́ннік;

возвра́тный глаго́л зваро́тны дзеясло́ў;

возвра́тный зало́г зваро́тны стан;

3. мед. зваро́тны;

возвра́тный тиф зваро́тны тыф;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асо́ба, -ы, мн. -ы, асо́б, ж.

1. Асобны чалавек у грамадстве, індывідуум.

Роля асобы ў гісторыі.

2. Чалавек, які трымае сябе важна, ганарліва; персона.

Дзядзька наш — а.!

3. Сукупнасць уласцівасцей пэўнага чалавека, яго характару, паводзін і пад.

Усебаковае развіццё асобы.

4. Чалавек, імя якога не хочуць называць (часцей пра жанчыну).

Званіла адна а.

5. Граматычная катэгорыя, якая паказвае аднесенасць да таго, хто гаворыць (першая асоба), з кім гаворыць (другая асоба) ці да таго, хто не з’яўляецца ні тым, хто гаворыць, ні субяседнікам (ці да неадушаўлёнага прадмета) (трэцяя асоба).

Асобы дзеяслова.

○

Давераная асоба — чалавек, якому што-н. давяраецца, які можа дзейнічаць ад імя таго, хто давярае.

Дзеючая асоба — персанаж у тэатры, персанаж у драматычным творы.

◊

Зацікаўленая асоба — асоба, якая мае інтарэс да якой-н. справы.

Службовая асоба — асоба, якая займае пасаду ў дзяржаўнай установе.

|| прым. асабо́вы, -ая, -ае (да 5 знач.).

А. займеннік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)