Прыня́ць, зак. тр. прыня́цца ў розных значэннях ’прыняць’ (ТСБМ), ’з глыбокай уразлівасцю ўспрыняць што-небудзь’ (Жд. 2), сюды ж аддзеяслоўнае ўтварэнне прыня́тае ’аплодненае яйцо’ (воран., ЛА, 1). Ст.-бел. приняти ’атрымаць; узяць; авалодаць, заваяваць; прызнаць’, укр. приня́ти ’прыняць; прыняць, палічыць за што-небудзь; атрымаць, узяць; узяцца; зазнаць, перанесці, вытрымаць’, рус. приня́ть, параўн. з вялікім шэрагам значэнняў у гаворках. Узыходзіць да прасл. *prinęti, прэфіксальнага ўтварэння ад прасл. *ęti з больш познім n‑, якое лічаць прэфіксальным, гл. няць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дапла́та, ‑ы, ДМ ‑лаце, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. даплачваць — даплаціць.
2. Дадатковая плата. Атрымаць даплату за звышурочную работу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпускна́я, ‑ой (‑ое), ж.
Дакумент аб водпуску. Праверыць адпускную. // Дакумент, паводле якога за паншчынай прыгонны адпускаўся на волю; вольная. Атрымаць адпускную.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запамагчы́ся, ‑магуся, ‑можашся, ‑можацца; зак., чым і без дап.
Абл. Атрымаць выгаду, разжыцца, пакарыстаўшыся чым‑н. — Чужым, брат, не запаможашся. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
схітры́цца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Разм. Непрыкметна для іншых змагчы зрабіць што‑н. на карысць сабе. Схітрыцца атрымаць кватэру без чаргі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
начаса́ць¹, -чашу́, -чэ́шаш, -чэ́ша; -чашы́; -часа́ны, зак.
1. чаго. Атрымаць часаннем¹ у якой-н. колькасці.
Н. ільну.
2. што. Зачасаць валасы на лоб, вушы, скроні, а таксама ўзбіць валасы для прычоскі.
|| незак. начэ́сваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́гада ж.
1. выго́да, расчёт м.;
атрыма́ць ~ду — извле́чь вы́году;
няма́ ~ды — нет расчёта;
2. см. выго́да
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Блышы́ць ’малоць лухту; ілгаць, жартаваць’ (Нас.). Рус. дыял. (зах.) блыши́ть ’ілгаць, хлусіць’. Да блыха́, блаха́. Параўн. рус. блоши́ть ’кусаць, кусацца; рабіць прыкрасці’, блоши́ться ’імкнуцца атрымаць што-небудзь, выслужвацца перад кім-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́дубіць ’вырабіць скуру’ (БРС, КТС, Янк. I); ’выцягнуць, вывалачы’ (Янк. I, Мат. Гом.). Гл. дубіць. Другое значэнне, відавочна, з’яўляецца семантычным запазычаннем з польск.; параўн. wydębić ’дабыць, атрымаць што-небудзь з цяжкасцю’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абгарэ́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.
Трапіўшы ў агонь, абвугліцца, пачарнець; атрымаць пашкоджанні ад агню. Занадта жару. Бульба абгарэла. Счарнелыя дымяцца круглякі. Пысін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)