надзе́я, -і, мн. -і, -дзе́й, ж.

1. Чаканне чаго-н. добрага, упэўненасць у ажыццяўленні чаго-н.

Светлая н.

Страціць надзею.

2. Той, або тое, на каго, на што можна спадзявацца, апірацца.

Сын — уся мая н.

◊

Падаваць надзеі — выяўляць якія-н. задаткі, праяўляць здольнасці да чаго-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жрэц, жраца́, мн. жрацы́, жрацо́ў, м.

1. У старажытных рэлігіях: свяшчэннаслужыцель, які спраўляў богаслужэнне і выконваў абрад ахвярапрынашэння.

2. перан., чаго. Той, хто прысвяціў сябе служэнню чаму-н. (навуцы, мастацтву і пад.).

Жрацы мастацтва.

|| ж. жры́ца, -ы, мн. -ы, жрыц.

|| прым. жрэ́цкі, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зло́дзей, -я, мн. зладзе́і і (з ліч. 2, 3 і 4) зло́дзеі, зладзе́яў, м.

1. Той, хто крадзе, займаецца крадзяжом.

Злавіць злодзея.

2. Ужыв. як лаянкавае слова (разм.).

Што ж ты, з., тут натварыў!

|| ж. зладзе́йка, -і, ДМ -йцы, мн. -і, -дзе́ек.

|| прым. зладзе́йскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

карэспандэ́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Той, хто знаходзіцца ў перапісцы з кім-н.

2. Аўтар карэспандэнцый у газеце, часопісе, на радыё, тэлебачанні.

Уласны к.

Спецыяльны к.

Пазаштатны к.

Ваенны к.

|| ж. карэспандэ́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. карэспандэ́нцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сват, -а, М сва́це, мн. сваты́, -о́ў, м.

1. Той, хто сватае каго-н. каму-н.

Сустракаць сватоў.

2. Бацька мужа ў адносінах да жончыных ці бацька жонкі ў адносінах да мужавых бацькоў.

◊

Ні сват ні брат — ніякая не радня.

|| ж. сва́цця, -і, мн. -і, -яў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фігура́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Танцоўшчык у групавых балетных выступленнях (уст.).

2. Тое, што і статыст (уст.).

3. Той, хто праходзіць у якасці абвінавачанага, падазраванага або сведкі па судовай справе.

Ф. крымінальнай справы.

|| ж. фігура́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Мот ’той, хто неразумна матае грошы, маёмасць’ (ТСБМ), ’падманшчык’ (гор., Мат. Маг.). Да мата́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Про́ціў ’той, хто працівіцца, упарты’ (Шат.). Аддзеяслоўны нулявы дэрыват ад праці́віцца < прасл. *protivъ (гл. проці).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

То́пта ’той, хто многа есць’ (карэліц., ЖНС). Аддзеяслоўны назоўнік ад тапта́ць ’есці’ (гл. таптаць 1).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лаве́ц 1 ’лавец, паляўнічы’, ’той, хто ловіць’ (Янк. II, Бяльк., ТС), укр. лове́ць ’тс’, рус. лове́ц ’тс’, ’рыбак’, польск. łowca ’паляўнічы’, ст.-польск. ’паляўнічы сабака’, устар. łowiec (з XIV ст.) ’паляўнічы’, каш. łȯvca ’тс’, łȯvc ’той, хто ловіць’, н.-луж. łowc ’паляўнічы; той, хто займаецца лоўляй’, чэш., славац. lovec, славен. lóvec, łȍu̯c, серб.-харв. ло̀вац ’паляўнічы’, ’егер’, ’ястраб-перапёлачнік’, макед. ловец, балг. ловец ’паляўнічы’. Прасл. lovьcь ’той, хто ловіць звяроў, птушак, рыб’. Першаснае nomen agentis ад loviti > лавіць (гл.), утворанае пры дапамозе суф. ‑ьcь (Слаўскі, 5, 232; SP, 1, 100). Ст.-бел. ловца ’птушкалоў’ (XVII ст.) < ст.-польск. łowca ’тс’ (Булыка, Запазыч., 90).

Лаве́ц 2 ’ражон, завостраная палачка, дубчык, на які чапляюць сала і смажаць яго на агні’ (Янк. II, Бяльк., Мат. Гом.; жлоб., Нар. словатв.) з *ламец (уплыў народнай этымалогіі) пры перастаноўцы м > в, параўн. ломжа — лаўжо — лобжа (Мат. Гом.). Суфікс ‑ец той жа, што і ў дубе́ц. Корань лом‑ у роднасных ламы́, лам’ё, ламяйко, ламата́ ’абцярэбленыя сукі, дробнае галлё’ (Сцяшк., Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)