а³, часц.
1. Ужыв. як пытальны водгук на зварот або пры перапытванні недачутага. —
Гэй, уставай! — А? Чаго?
2. Ужыв. пры паўторным звароце да каго-н. з мэтай прыцягнуць увагу.
Сынок, а сынок... уставай!
3. Ужыв. ў пачатку рэплікі, якой пачынаецца гутарка, для ўзмацнення выразнасці, пераканаўчасці.
А як нам будзе добра!
А чаму ў вас цёмна?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Паляні́ка ’травяністая паўночная расліна з цёмна-чырвонымі духмянымі ягадамі, прыдатнымі да яды’ (ТСБМ). З рус. полени́ка ’куст і ягады Rubus arcbicus’. Паводле Даля (3, 258), ад поле.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мазу́ха ’суп, запраўлены льняной макухай’ (акц., Мат. Гом.) — рэгіянальнае ўтварэнне ад ма́заць ’брудзіць’ (гл.) і суф. зніжаючай ацэнкі ‑уха, як і маку́ха (гл.) (ільняная макуха мае цёмна-карычневы колер).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
высачыня́, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і вышыня (у 1, 2, 4 і 6 знач.). Там, далёка ў высачыні, паслалася мяккая, цёмна-сіняя навісь неба. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абпа́ліна, ‑ы, ж.
Абпаленае месца. Мы ўсе непакоімся ўжо; толькі адзін Ткач сядзіць абыякавы, паціху распальвае абкураную, з цёмна-рудымі абпалінамі па краях тоўстую люльку. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́бальт, ‑у, М ‑льце, м.
1. Хімічны элемент, серабрыста-белы метал з чырванаватым адлівам, цвярдзейшы за жалеза.
2. Цёмна-сіняя фарба, у састаў якой уваходзіць кобальт.
[Ням. Kobalt.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шатэ́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Жанчына з цёмна-русымі, каштанавымі валасамі. На мяне ветліва, з запытальнай усмешкай глядзіць сімпатычная чарнавокая шатэнка. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́рва, ‑ы, ж.
1. Фарба, афарбоўка, колер. Цешыцца было чым: летам агародчык буяў усімі барвамі красы. Мележ. [Галя:] — Звярніце ўвагу: якія барвы! Сотня адценняў — пачынаючы ад цёмна-зялёнага да цёмна-пурпуровага. Дубоўка.
2. Чырвань, густа-чырвоны колер. І ўрэшце — неба. Неба, якое ўсё мацней адлівае пякельнай, смяротнай і трывожнай барвай. Караткевіч. Барвай набрынялі пеністыя лёгкія хмаркі, чырвань заліла ўсё: і лес, і вёску, і паплавы. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вішнёвы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да вішні. Вішнёвы сад. Вішнёвы цвет. // Прыгатаваны з вішань. Вішнёвае варэнне.
2. Цёмна-чырвоны; колеру вішні. Вішнёвы колер. Вішнёвая сукенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аметы́ст, ‑у, М ‑сце, м.
Каштоўны камень фіялетавага альбо фіялетавага з блакітным адценнем колеру. У шкатулцы, у чыстай мокрай анучцы, ляжаў рэдкай прыгажосці цёмна-фіялетавы аметыст. «Маладосць».
[Грэч. amethystos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)