Сіпу́га ‘вецер і снег, мяцеліца’ (Сцяшк., Нар. сл.; ваўк., Сл. ПЗБ). Параўн. рус. раз., тамб. сипу́га ‘буран нізам, пры сухім марозным ветры, калі снег нясецца пылам са свістам па зямлі’. Да сіпець (гл.) з суф. ‑уг(а).
Сіпуга́ ‘зямля, змешаная з глеем’ (Жд. 1, Шчарб.), сіпу́га ‘тс’ (дзярж., Яшк.). Да сіпе́ць (гл.). Адносна семантыкі параўн. свішчуга < свісцець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лету́чий в разн. знач. ляту́чы;
лету́чий снег ляту́чы снег;
лету́чая мышь кажа́н;
лету́чая по́чта ляту́чая по́шта;
лету́чий ми́тинг ляту́чы мі́тынг;
лету́чий ревмати́зм мед. ляту́чы рэўматы́зм (рама́тус);
лету́чие соба́ки зоол. ляту́чыя саба́кі;
лету́чий драко́н зоол. ляту́чы драко́н.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сгреба́ть несов.
1. (граблями) зграба́ць;
сгреба́ть се́но зграба́ць се́на;
2. (собирать в место) зго́ртваць;
сгреба́ть бума́ги зго́ртваць папе́ры;
3. (сбрасывать) зграба́ць, скіда́ць;
сгреба́ть снег с кры́ши зграба́ць (скіда́ць) снег з да́ху;
4. (неуклюже обхватывать) прост. зграба́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абсе́сці сов.
1. обсе́сть;
дзе́ці абсе́лі ка́зачніка — де́ти обсе́ли ска́зочника;
2. разг. (о сыпи) обмета́ть;
баля́чкі гу́бы абсе́лі — гу́бы обмета́ло;
3. (опуститься вниз) осе́сть;
снег абсе́ў — снег осе́л;
а. ад стра́ху — осе́сть от стра́ха
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сяро́н, сярэ́н, сару́н, се́ран, се́рань ’шарпак, замерзлы зверху снег пасля адлігі’ (Мат. Гом.), сяру́н, шару́н (шеру́н) ’ранні сакавіцкі снег, па якім можна хадзіць не правальваючыся’ (Мядзв.), сярён, сіра́н ’замерзлы снег пасля адлігі’ (Бяльк.), сяра́н ’шарпак’ (Юрч.), се́рэн (сѣрэн) ’тс’ (Нас.). Параўн. укр. сере́н ’тс’, рус. серён, се́рен ’тс’, польск. śron ’іней, імжа’. Паводле Мацкевіч і Грынавяцкене (БЛ, 40, 54–55), формы з пачатковым с‑ з’яўляюцца архаізмамі, выціснутымі з цэнтральнай Беларусі формамі з пачатковым ш‑ (гл. шарон) пад уплывам літоўскага субстрату, што сумніўна, параўн. сяру́нь ’шарпак’ з тэрыторыі Літвы (шальч., Сл. ПЗБ) і пярэчанні Анікіна (Опыт, 275). Гл. се́ран.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́качацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разгладзіцца, расправіцца пры качанні.
2. у што. Качаючыся, абляпіцца, запэцкацца.
В. ў снег.
3. у чым. Пакачацца.
В. ў траве.
4. Паправіцца, выжыць (разм.).
Доўга хварэла, а потым выкачалася.
|| незак. выка́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.
1. каго (што). Сагнаць, прагнаць адкуль-н. усіх, многіх.
П. кароў з пасеваў.
2. што. Сагнаць з паверхні ўсё, многае.
Завея пазганяла снег з дарог.
3. каго-што. Сагнаць, прымусіць сысціся ў адно месца ўсіх, многіх.
П. коней у табун.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абкача́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак., у што.
Качаючыся, накрыць сябе чым‑н. Абкачацца ў пер’е. Абкачацца ў снег.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паздзьмува́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Здзьмуць адкуль‑н. усё, многае. У палях паздзьмувала снег з узгоркаў. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
набі́цца сов., в разн. знач. наби́ться; (навязаться — ещё) напроси́ться;
у клуб ~бі́лася мно́га наро́ду — в клуб наби́лось мно́го наро́ду;
за каўне́р ~бі́ўся снег — за во́рот наби́лся снег;
сам ~бі́ўся — сам напроси́лся;
◊ н. бітко́м — наби́ться битко́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)