нязру́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Пазбаўлены зручнасці ў карыстанні; дрэнна прыстасаваны для чаго‑н. Пад зямлёй праход нязручны, вузкі Выглядае просекай лясной. Аўрамчык. [Сцяпан:] — У.. [гаспадара явачнай кватэры], і праўда, куча дзяцей. Месца для шапірографа нязручнае. Арабей.
2. Які не садзейнічае поспеху, непрыдатны для дасягнення жаданых вынікаў. Нязручны момант.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўбяды́, ж., у знач. вык.
Разм. Не вельмі вялікая бяда, не так дрэнна, не так страшна. [Васіль Іванавіч:] — Бачу я, што бяда ваша не такая яшчэ вялікая. Такая бяда, можна сказаць, паўбяды. Лынькоў. [Каршукоў:] — Думаў адно, а выйшла не так, як хацелася. Ну, ды гэта яшчэ паўбяды. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прытапта́ць, ‑тапчу, ‑топчаш, ‑топча; зак., што.
Топчучы, прымяць, прыціснуць. Прытаптаць траву. □ Даміра разам з Максімам Шнякам прайшоўся па полі, прытаптаў дрэнна прылёгшыя земляныя скібы. Асіпенка. [Балатніцкі] закурыў люльку, некалькі разоў пацягнуў і выбіў аб пень тытунь, які яшчэ дыміўся, прытаптаў нагою, каб не зрабіць пажару. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераара́ць сов., в разн. знач. перепаха́ть;
дрэ́нна паара́на, трэ́ба п. — пло́хо вспа́хано, на́до перепаха́ть;
ко́лькі ён зямлі́ ~ра́ў! — ско́лько он земли́ перепаха́л!;
п. даро́гу — перепаха́ть доро́гу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вытылі́нгаваць ’іграць на язык’ (Жд., 2), вытылі́нкванне (птушак) (КЭС, слуц.). Ад гукапераймальнага выклічніка тылі-тылі; параўн. рус. тили́кать, тилили́кать ’выпускаць тонкія, высокія гукі’, укр. тілікати ’дрэнна граць на скрыпцы’, выкл. тылі-тылі, чэш. tikati ’шчабятаць (аб птушанятах)’. Гл. таксама Махэк₂, 643.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Мару́глы, мору́глы ’прыжмураны’, мору́жыць ’прыжмурваць’ (ТС). Рус. перм. моро́говатый ’які дрэнна бачыць’, разан. муру́глы ’хмурны (дзень)’, польск. mrugać ’маргаць’, mrugliwy ’які міргае’, чэш. mrholiti, славен. mrgoléti. Да прасл. mъкg‑ati, параўн. рус. моргать і мургать (Фасмер, 2, 652; Брукнер, 346).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мурлы́каць ’муркаць’, ’гаварыць, напяваць мяккім голасам’, (ТСБМ, Яруш.). Рус. мурлыкать, мурлычить, варон. ’неразборліва гаварыць’, кастр. ’дрэнна спяваць’, кур. ’няясна чытаць’, пск., цвяр. ’манатонна, журботна і ціха пець’. Бел.-рус. ізалекса. Гукапераймальнае (Фасмер, 3, 13). Гэтак жа Васілеўскі (Прадукт. тыпы, 79).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Недаўме́ць ’не разумець, недамысліваць’ (Мат. Маг.), недаўмі́ць ’недадумаць’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Сюды ж недаўменне ’здзіўленне, стан нерашучасці як вынік неразумення’ (ТСБМ), рус. маск. недоуме́ть ’не здолець, дрэнна зрабіць што-небудзь’. З не і даўме́ць ’дапяць, уразумець’, да ум ’розум’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
недаяда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Сістэматычна не наядацца; дрэнна харчавацца. Людзі працуюць, як праклятыя, недаядаюць, недасыпаюць, б’юцца, як рыба аб лёд, каб з зямлянак вылезці, каб перажыць галодную вясну і поле засеяць. Сяркоў. [Маці] недаядала, усё лепшае, чым магла разжыцца, пакідала сыну. Няхай.
2. Незак. да недаесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смуро́дны, ‑ая, ‑ае.
Які дрэнна пахне, смярдзіць. Нерухома вісела густое, душнае і смуроднае ад балотных выпарэнняў паветра. Шамякін. Смуродны дым пайшоў па вуліцы, людзі затыкалі насы і адплёўваліся. Самуйлёнак. // Напоўнены смуродам, поўны смуроду. Праз жалезныя краты лез у цемру смуроднага пакоя ціхі бледна-жоўты месяц. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)