абступі́ць, ‑ступлю, ‑ступіш, ‑ступіць; зак., каго-што.

Пастаць вакол каго‑, чаго‑н., акружыць. Начлежнікі абступілі вогнішча. □ Сакратара абкома абступілі калгаснікі, уважліва слухалі, гадавалі пытанні. Шамякін. // Размясціўшыся вакол каго‑, чаго‑н., ахапіць з усіх бакоў (пра горы, лес і пад.). Горад абступілі высокія горы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абагну́ць, ‑гну, ‑гнеш, ‑гне; ‑гнём, ‑гняце; зак.

1. Абысці кругом, пайсці ў абход чаго‑н. [Сымон] абагнуў сядзібу пана Між ярыны і жытніх лаў. Колас. Вось яшчэ паўцыферблата Абагнула стрэлка. Гілевіч.

2. Згінаючы што‑н., абкруціць вакол чаго‑н. Абагнуць кавалак дроту вакол слупа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паво́йны, ‑ая, ‑ае.

Які пры росце чапляецца за што‑н., абвіваецца вакол чаго‑н. Павойныя расліны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перы...,

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам «каля», «вакол», напрыклад: перыгелій, перыкард.

[Ад грэч. perí — каля, вакол.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лягу́мнічча, легумне́чча ’месца каля гумна або вакол яго’ (слаўг., Яшк.). Да ля 1 і гумно (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

каро́на, -ы, мн. -ы, -ро́н, ж.

1. Галаўны ўбор манарха з каштоўнымі ўпрыгожаннямі, які з’яўляецца сімвалам улады манарха.

Царская к.

2. перан. Улада, першынство ў чым-н.

Барацьба за карону.

Барацьба за шахматную карону.

3. Тое, што і крона¹.

4. Светлы арэол вакол Сонца, бачны ў час сонечнага зацьмення (спец.).

Сонечная к.

5. у знач. прысл. каро́най. Вакол галавы (пра жаночую прычоску).

Улажыць касу каронай.

◊

Карона з галавы не зваліцца (не спадзе) (разм.) — гонар не будзе закрануты, аўтарытэт не пацерпіць.

|| прым. каро́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зноў, прысл.

Яшчэ раз; да таго ж.

З. пайшоў дождж.

Вы з. тут строіце падкопы?

◊

Зноў жа і зно́ў-такі (разм.) — да таго ж, у дадатак.

Вакол крам ды зноў к нам (прымаўка; разм.) — вярнуцца ні з чым.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кадзі́ла, -а, мн. -ы, -дзіл, н.

Металічная пасудзіна на ланцужках, у якой у час набажэнства курыцца ладан або іншыя пахучыя рэчывы.

◊

Раздзьмуць кадзіла — падняць шум вакол якой-н. справы, учынку і пад.

|| прым. кадзі́льны, -ая, -ае.

К. дым.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абкапа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

Ускапаць зямлю вакол чаго-н.; капа́ючы, абгарнуць, абкідаць што-н. чым-н.

А. фруктовыя дрэвы.

|| незак. абко́пваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абко́пванне, -я, н. і абко́пка, -і, ДМ -пцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абты́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што (разм.).

1. Натыкаць што-н. вакол чаго-н.

А. градку калочкамі.

2. Утыкаць чым-н. якую-н. паверхню.

А. падушачку іголкамі.

3. Заканапаціць, абканапаціць што-н.

|| незак. абтыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)