разабра́ць, разбяру, разбярэш, разбярэ; разбяром, разбераце;
1. Разняць што‑н. на састаўныя часткі.
2. Узяць усё па частках, па адным.
3. Прыводзячы ў парадак, рассартаваць, аддзяліць адно ад другога.
4. Спарадкаваць, раздзяліўшы мяса і вантробы, парэзаўшы на часткі (пра мясную тушу).
5. Адрозніць, распазнаць што‑н. (слыхам, зрокам і пад.).
6.
7. і
8.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разве́сці, ‑вяду, ‑вядзеш, ‑вядзе; ‑вядзём, ‑ведзяце;
1. Адвесці кожнага на сваё месца.
2. Разняць, аддзяліць адно ад другога.
3. Скасаваць чый‑н. шлюб.
4. Апусціўшы ў ваду або іншую вадкасць, распусціць, растварыць; зрабіць раствор.
5. Вырасціць або выгадаваць у значнай або вялікай колькасці.
6. Разбараніць каго‑н.
7. Распаліць, раскласці (агонь, вогнішча).
8.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ступе́нь, ‑і,
1. Гарызантальны выступ лесвіцы, на які ступаюць пры пад’ёме або спуску.
2.
3.
4.
5. Вучонае званне.
6. У музыцы — кожны гук музычнага гукарада, тэмы, ладу.
7. У матэматыцы — здабытак роўных сумножнікаў.
8. Частка састаўной ракеты, якая забяспечвае яе палёт на пэўным участку траекторыі і аддзяляецца пасля выгарання паліва, што знаходзіцца ў ёй.
9.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хто, каго, каму, каго, кім, аб кім,
1.
2. Ужываецца ў значэнні вылучальных або ўказальных займеннікаў: «каторы», «той».
3.
4.
5.
6.
7.
8. Ужываецца ў размеркавальным значэнні пры супастаўленні членаў сказа і сказаў у значэнні: «адно..., другое».
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыро́кі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае вялікія памеры ў папярочніку;
2. Свабодны па пакрою, які не прылягае да фігуры.
3. Які займае сабой вялікую прастору; вялізны.
4. Размашысты, свабодны (пра крокі, рухі і пад.).
5.
6.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
при предлог с
стоя́ть при вхо́де стая́ць пры ўвахо́дзе;
при доро́ге пры даро́зе;
бой при Цуси́ме бой пры Цусі́ме;
лаборато́рия при институ́те лабарато́рыя пры інстыту́це;
он находи́лся всё вре́мя при мне ён знахо́дзіўся ўвесь час пры мне;
служи́ть при шта́бе служы́ць пры шта́бе;
име́ть при себе́ спра́вку с ме́ста рабо́ты мець пры сабе́ даве́дку з ме́сца рабо́ты (пра́цы);
при жела́нии всего́ мо́жно доби́ться пры жада́нні ўсяго́ мо́жна дабі́цца;
при ору́жии пры збро́і;
при встре́че пры сустрэ́чы;
при соде́йствии прису́тствующих пры садзе́йнічанні прысу́тных;
при перехо́де че́рез у́лицу пры перахо́дзе це́раз ву́ліцу;
при по́лном молча́нии пры по́ўным маўча́нні;
чита́ть при электри́честве чыта́ць пры электры́чнасці;
сказа́ть при свиде́телях сказа́ць пры све́дках;
э́то случи́лось при мне гэ́та зда́рылася пры мне; кроме того, иногда переводится также иными предлогами, в частности: а) (в знач. возле, около) каля́ (каго, чаго), ля (каго, чаго); (над) над (чым); (под) пад (чым);
жить при ста́нции жыць пры (каля́, ля) ста́нцыі;
би́тва при Грю́нвальде бі́тва пры Гру́нвальдзе (каля́ Гру́нвальда, ля Гру́нвальда, пад Гру́нвальдам); б) (при наличии) з (са) (кім, чым); (с собой) з сабо́й;
при таки́х зна́ниях пры такі́х ве́дах, з такі́мі ве́дамі;
при тако́м здоро́вье з такі́м здаро́ўем, пры такі́м здаро́ўі;
при часа́х пры гадзі́нніку, з гадзі́ннікам;
де́ньги бы́ли при мне гро́шы
у него́ при себе́ все бума́ги у яго́ з сабо́й (пры сабе́) усе́ папе́ры; в) (во время, в эпоху) за (каго, што), падча́с (чаго);
при Пари́жской комму́не пры Пары́жскай каму́не, падча́с Пары́жскай каму́ны;
при Миндо́вге пры Міндо́ўгу, за Міндо́ўгам;
при жи́зни пры жыцці́;
при́ смерти пры сме́рці;
при всём том пры ўсім тым;
при э́том пры гэ́тым;
при по́мощи пры дапамо́зе, з дапамо́гай;
при усло́вии пры ўмо́ве; (с условием) з умо́вай;
при зву́ке его́ го́лоса пачу́ўшы яго́ го́лас;
при слу́чае пры вы́падку, калі́ бу́дзе (зда́рыцца) вы́падак;
быть при ме́сте
оста́ться при свои́х заста́цца пры сваі́х;
быть при де́ле быць заня́тым спра́вай.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нос, ‑а;
1. Выступ паміж вачамі і ротам на твары чалавека або мордзе жывёлы, які з’яўляецца пачаткам дыхальных шляхоў і органам нюху.
2. Дзюба ў птушкі.
3. Пярэдняя частка судна, лодкі, самалёта і пад.
4. Аб выступаючай пярэдняй частцы якога‑н. прадмета.
5. Тое, што і насок (у 1 знач.).
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бок, бо́ка і бо́ку,
1.
2. Напрамак на мясцовасці.
3. Мясцовасць, краіна.
4. Месца, справа або злева ад сярэдняй лініі.
5. Прастора злева і справа.
6. Месца (мясцовасць), якое знаходзіцца на нейкай адлегласці ад чаго‑н.
7. Чалавек ці група людзей, якія супрацьстаяць другому чалавеку ці групе.
8. Састаўная частка, элемент чаго‑н.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
све́тлы, ‑ая, ‑ае.
1. Які ярка свеціць.
2. Добра асветлены, напоўнены святлом.
3. Не цёмнага колеру.
4. Чысты, празрысты (пра вадкасць).
5.
6.
7. Якому ўласцівы высокія маральныя якасці; высакародны.
8.
9. Які мае адносіны да свята вялікадня ў хрысціян.
10.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сляпы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які не бачыць, пазбаўлены зроку.
2.
3. Невыразны, неразборлівы (пра тэкст, шрыфт і пад.).
4. Праз які дрэнна відаць або нічога не відаць.
5. Непраглядны, беспрасветны.
6. Які адбываецца без удзелу зроку.
7. Які не мае выхаду, праходу.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)