раі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., раі́цца; незак.
1. Утвараць новы рой.
2. Лятаць, збірацца роем.
3. перан. Паяўляцца ў вялікай колькасці (пра думкі, пачуцці, сны і пад.).
Думкі раяцца ў галаве.
|| наз. рае́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раката́ць, -качу́, -ко́чаш, -ко́ча; -качы́; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Утвараць раскацістыя гукі.
Ракоча і пеніцца мора.
Трактар ракоча.
2. Гаварыць, спяваць нізкім раскацістым голасам.
За дзвярыма ракатаў начальніцкі бас.
|| наз. раката́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
турча́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -чы́ць; незак. (разм.).
1. Утвараць характэрныя для жаб гукі.
У балоце турчаць жабы.
2. Тарахцець (пра гукі машын у час работы).
Трактары турчаць усю ноч.
|| наз. турча́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
варані́ць, ‑раню, ‑роніш, ‑раніць; незак., што.
Утвараць на паверхні металічных прадметаў (сталі, чыгуну) тонкі слой вокіслу чорнага, цёмна-сіняга або карычневага колеру; чарніць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захлына́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да захлынуцца.
2. Утвараць частыя перарывістыя гукі. У гасцінай захлынаецца гітара, пані Авяліна спявае песню. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цеплатво́рнасць, ‑і, ж.
Здольнасць утвараць цяпло. // Спец. Колькасць цяпла ў калорыях, якую выдзяляе 1 кг якога‑н. рэчыва пры поўным згаранні. Цеплатвернасць паліва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэнтрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
Спец. Утварыць (утвараць) канічную адтуліну для цэнтраў (у 8 знач.) перад апрацоўкай дэталей на станках.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Мякета́ць ’утвараць гукі, падобныя на бляянне баранчыка (пра бакаса)’ (ігн., Сл. ПЗБ). Балтызм. Параўн. літ. mekenti ’бляяць’, meketys ’нейкая птушка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
крышталізава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.
1. Утварыць (утвараць) крышталі, набыць (набываць) форму крышталяў. Соль крышталізуецца.
2. перан. Набыць (набываць) пэўныя ўстойлівыя формы. Думка крышталізуецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віската́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; незак.
Разм. Пранізліва крычаць; утвараць высокія пранізлівыя гукі. Жалезныя аскепкі зенітных снарадаў барабанілі па дахах, віскаталі па каменнях бруку. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)