абарыге́ны, ‑аў; адз. абарыген, ‑а, м.

1. Першыя пасяленцы, карэнныя жыхары краіны, мясцовасці; туземцы, аўтахтоны. Абарыгены Камчаткі.

2. Арганізмы, якія ўзніклі ў працэсе эвалюцыі ў дадзенай мясцовасці.

[Лац. aborigines.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

з’іна́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.

Разм. Зрабіць інакшым; перайначыць. — Мы ў жыцці ўсё з’іначым, Не пазнаць краіны будзе; Смехам радасным, дзіцячым Усміхацца будуць людзі. Пушча.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ме́ншасць, ‑і, ж.

Меншая частка чаго‑н. цэлага, якой‑н. групы.

•••

Нацыянальная меншасць — нацыянальнасць, якая ў колькасных адносінах ўтварае меншасць у параўнанні з асноўнай масай насельніцтва краіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трансфе́рт, ‑у, М ‑рце, м.

1. Перавод замежнай валюты або золата з адной краіны ў другую.

2. Перадача права ўладання імяннымі каштоўнымі паперамі (акцыямі) адной асобы другой.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

маларазві́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Які не дасягнуў поўнага фізічнага развіцця; недаразвіты. Маларазвітыя крылы.

2. Які знаходзіцца на невысокім узроўні развіцця, не дасягнуў пэўнага ўзроўню. Маларазвітая прамысловасць. Маларазвітыя краіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паз’язджа́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

З’ехацца ў адно месца — пра ўсіх, многіх. Потым гутарка скіравалася на тую справу, дзеля якой паз’язджаліся настаўнікі з розных канцоў краіны. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

экспартава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., што.

Вывезці (вывозіць) за мяжу што‑н. (тавары, капітал). Экспартаваць машыны. □ У 73 краіны свету экспартуюць свае выданні беларускія паліграфісты. «Полымя».

[Ад лац. exportare — вывозіць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

далучы́цца, -лучу́ся, -лу́чышся, -лу́чыцца; зак., да каго-чаго.

1. Дабавіцца да чаго-н., стварыць адно цэлае з чым-н.

Да групы экскурсантаў далучылася яшчэ пяць чалавек.

2. Згадзіўшыся з кім-, чым-н., прымкнуць.

Д. да грамадскага жыцця краіны.

Д. да дэманстрантаў.

|| незак. далуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. далучэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мабіліза́цыя, -і, ж.

1. Перавод узброеных сіл краіны з мірнага становішча ў поўную баявую гатоўнасць.

2. Прызыў ваеннаабавязаных запасу ў армію ў час вайны.

Усеагульная м.

3. перан. Давядзенне каго-, чаго-н. да стану актыўнай гатоўнасці выканаць якое-н. заданне.

М. ўсіх сваіх сіл.

|| прым. мабілізацы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разлёт, -у, М -лёце, м.

1. гл. разляцецца.

2. Адлёт птушак у цёплыя краіны.

Р. птушак.

3. Контур, абрысы чаго-н. у выглядзе раскінутых, прыўзнятых крылаў.

Р. броваў.

4. Разгон, рух з паступова нарастаючай скорасцю; скорасць, набраная такім палётам, рухам.

Ударыцца з разлёту.

|| прым. разлётны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)