спрадве́ку, прысл.
З незапамятных часоў, здаўна; заўсёды. [Жанчына:] — Пётру? Ай, дык яго ж тут ведаюць, мы ж тут спрадвеку жывём, нашай жа тут радні паўсяла. Быкаў. Зямля сыноў! Зямля бацькоў! Што даражэй для чалавека!.. З усіх вышынь, З усіх бакоў Яна мілейшая спрадвеку. Тармола.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кра́скавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да краскі. Сокам бярозы І краскавым водарам Пахне зямля. Васілёк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нямо́ўчны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і несціханы (у 1 знач.). Зямля разносіць працяжнае нямоўчнае рэха. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыбало́тны, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца, размяшчаецца паблізу балота. Прыбалотная зямля. □ Скончылася жыта, пачынаўся прыбалотны хмызняк. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
подлу́нная ж., сущ., высок. (земля) зямля́, -лі́ ж.; (мир) свет, род. све́ту м.; (вселенная) сусве́т, -ту м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
подсо́лнечная ж., сущ., уст. (земля) зямля́, -лі́ ж.; (мир) свет, род. све́ту м.; (вселенная) сусве́т, -ту м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
промёрзнуть сов.
1. праме́рзнуць;
земля́ промёрзла зямля́ праме́рзла;
2. (некоторое время) праме́рзнуць;
3. (озябнуть) разг. зме́рзнуць, пазя́бнуць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пералог ’луг сярод поля ці сярод лесу’ (Шат.), ’аблога’ (Нар. Гом.), ’ялавіна’ (не сеіць год ці два) (стаўб., Сл. ПЗБ). Укр. перелі́г ’некалькі гадоў неапрацоўваемая зямля’, рус. перело́г ’парослая травой ці лесам зямля’, ’незаараная палоска раллі’, польск. przełóg, чэш. příloh, славац. prieloh, славен. prélog, prẹ́log, серб.-харв. prijȅlog, макед. прелог, балг. пре́лог. Прасл. *per‑logъ; да пера- і ляжа́ць (гл.), бо зямля “пералежвае” (Лекс. Палесся, 42); Банькоўскі (2, 861) мяркуе, што зыходнае значэнне ў польск. przełożyć ’пераўтварыць пашу ў раллю’; параўн. адло́г ’пакінутая (“адложаная”) зямля’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гно́йны
1. гно́йный;
~ныя выдзяле́нні — гно́йные выделе́ния;
~ная — ра́на гно́йная ра́на;
2. унаво́женный;
~ная зямля́ — унаво́женная земля́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Галу́та ’замёрзлая зямля без снегу’ (Шатал.). Гл. галутвы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)