патрапа́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад патрапаць.
2. у знач. прым. Які страціў свой першапачатковы выгляд, стаў брудным, паношаным ад працяглага або неахайнага карыстання. [Вадзімка] скінуў з сябе старую, патрапаную вопратку, знайшоў спраўнейшую, пашыўся. Сабаленка. На стале ляжаў вельмі патрапаны, пульхны «журнал наведванняў». Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамя́мліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што і без дап.
Сказаць што‑н. неразборліва, невыразна, нясмела, ціха. — Ты можа захварэў? — дапытвалася маці. — Я вырашыў... жаніцца, — прамямліў Андрэй. Гаўрылкін. Камбайнер Рыгорка, які ўпершыню выступаў на сцэне, ад разгубленасці не дачуў суфлёра і нешта прамямліў ад сябе. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прафільтрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.
1. Прапусціць праз фільтр. Прафілыраваць бензін. Прафільтраваць спірт.
2. перан. Разм. Праверыць, разгледзець. Калі б камісію прасілі «Прафільтраваць» Свой склад на міг, Яны б, напэўна, пракацілі На вараных Сябе саміх... Барадулін.
3. і без дап. Фільтраваць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыраўня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што да каго-чаго.
Разм. Тое, што і прыраўнаваць 1. — Дык жа адзін воз не прыраўняеш да другога, — спакойна, разважліва даводзіць другі. Палтаран. Была б ты добраю, прырода, Каб прыраўняла да сябе. Каб не давала рана гінуць. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыста́нак, ‑нку, м.
Тое, што і прыстанішча. — А чым вам тут, у цёткі Хімы, благі прыстанак? Хата вялікая. Гаспадарка добрая. Сабаленка. Змораныя дальняй дарогай, мы марылі толькі аб адным: хутчэй бы знайсці добры прыстанак ды адпачыць, каб прывесці сябе ў нармальны чалавечы выгляд. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прытарнава́цца, ‑нуюся, ‑нуешся, ‑нуецца; зак.
Абл. Прыпыніцца, прыстаць. Аўтух з сваёй кампаніяй скалазубаў прытарнаваўся да плота — вакол яго, як заўсёды, грымеў безупынны раскатны рогат. Зарэцкі. І толькі прытарнаваўся я, ногі пад сябе падкурчыў, як адчыніліся дзверы і ўвайшоў рослы такі, над усімі піянерамі большы. Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разлу́ка, ‑і, ДМ ‑лу́цы, ж.
1. Стан паводле знач. дзеясл. разлучацца — разлучыцца.
2. Расcтанне з кім‑н. родным, блізкім. Пасля такой доўгай разлукі з домам Аленка адчувала сябе шчаслівай. Колас. На пятым годзе разлукі з родным Міргарадам .. [Сярдзюк] натхнёна ўспамінае вішняк і галушкі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сама...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: 1) накіраванасць дзеяння (названага ў другой частцы) на самога сябе, напрыклад: самаадукацыя, самааналіз, самакантроль; 2) здзяйсненне, працяканне дзеяння; а) само сабой, адвольна, без пабочнай дапамогі, напрыклад: самазагаранне, самаразбурэнне, самазараджэнне; б) аўтаматычна або механічна, напрыклад: самадзелка, самазарадны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скура́т, ‑а, М ‑раце, м.
Разм. Кавалак, абрэзак скуры. Падшыць валёнкі скуратом. □ Сплеценыя лапці Рыгор падшывае скуратом ад старога хамута, падлажыўшы пад яго сукенку для цеплыні. Пальчэўскі.
•••
Як скурат на агні (круціцца, выкручвацца) — даказваць сваю непрычыннасць, невінаватасць у якой‑н. справе, звычайна нядобрай, выгароджваць сябе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стагава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; незак., што і без дап.
Складаць у стог, стагі (салому, сена і пад.). [Міша:] — Навошта мне горад? Я люблю зямлю. Люблю сена стагаваць. Мыслівец. Араў і стагаваў гадамі, Не для сябе, не для радні, — Пасталі доўгімі радамі Твае [хлебароб] цяжкія працадні. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)