натру́джаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад натрудзіць.

2. у знач. прым. Стомлены, прыведзены ў хваравіты стан (працай, хадой і пад.). Натруджанае цела ныла.., а час цягнуўся доўга, нібы вечнасць. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непрыстасава́насць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан непрыстасаванага; няўменне прыстасавацца да чаго‑н. Цяпер старшыні ўсе прыезджыя, і.. [Дзям’ян] добра ведаў непрыстасаванасць іх побыту да новых умоў, ведаў, як падысці і наладзіць кантакт. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паланіза́цыя, ‑і, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. паланізаваць і стан паводле знач. дзеясл. паланізавацца. Жывая народная беларуская мова ў старажытнасці была падвергнута лексічнай паланізацыі ў значна меншай меры, чым літаратурна-пісьмовая. Жураўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перагрэ́ў, ‑грэву, м.

Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пераграваць — перагрэць і стан паводле знач. дзеясл. перагравацца — перагрэцца. Новы матор паставілі, перагрэвы зніклі, агрэгат мог працаваць хоць і цэлыя суткі без перапынку. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перако́с 1, ‑у, м.

Стан паводле знач. дзеясл. перакошвацца ​1 — перакасіцца. Трэба было паставіць.. [прывод малатарні] так, каб не было перакосу. Чарнышэвіч.

перако́с 2, ‑у, м.

Дзеянне паводле дзеясл. перакасіць ​2 (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

размя́класць, ‑і, ж.

Разм. Уласцівасць і стан размяклага. Размякласць грунту. □ Карацей кажучы, навалілася на мяне сёння ўсякая ўсячына, — жаласна прамовіў Ваўчок, але праз момант размякласць у яго прайшла, ён натапырыўся зноў. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

растармазі́ць, ‑мажу, ‑мозіш, ‑мозіць; зак., што.

1. Перашкодзіўшы тармажэнню, паскорыць ход чаго‑н.

2. Спец. Ліквідаваць у кары вялікіх паўшар’яў галаўнога мозга стан унутранага тармажэння пры дзеянні якога‑н. новага, пабочнага раздражняльніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ураўнава́жанасць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан ураўнаважанага; спакой, вытрымка. [Шаманскі] добра ведаў Олю, яе ўраўнаважанасць, уменне паважаць людзей. Дуброўскі. Я часамі траціў сваю ўраўнаважанасць, калі [Соня] дзе-небудзь затрымлівалася, не паказвалася на вочы. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ма ’мама’ (Растарг., Сцяшк. Сл.) — слова з дзіцячай мовы, якое з’яўляецца скарачэннем ма́ма (гл.). Дарэдуплікацыйны стан (?). Параўн. ст.-інд. mā́ ’маці’, грэч. μᾶ, лац. ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Недабрата́ ’хвароба; цяжкі душэўны стан’ (Марц.). Ад недабрыцца ’нездаровіцца, нядужыцца’ (пух., З нар. сл.; Сл. ПЗБ), параўн. недобро ’дрэнна (пра адчуванне)’, недобрыцца ’нездаровіцца’ (ТС). Гл. добры.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)