расплы́сціся і расплы́цца, -плыву́ся, -плыве́шся, -плыве́цца; -плывёмся, -плывяце́ся, -плыву́цца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паплысці ў розныя бакі.

Гусі расплыліся па возеры.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разысціся пад уздзеяннем вільгаці, вады.

Літары расплыліся, нічога нельга разабраць.

3. перан. Страціць выразнасць ліній, абрысаў.

У цемрадзі расплыліся абрысы гор.

4. перан. Распаўнець, страціць стройнасць фігуры (разм.).

Р. на старасці гадоў.

5. З’явіцца на твары (пра ўсмешку).

На твары расплылася лагодная ўсмешка.

|| незак. расплыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Стра́та ‘згуба; згублена’ (ТСБМ, Шымк. Собр., Касп., Нас., Байк., Некр., Сл. ПЗБ, ТС), ст.-бел. страта (XVI ст., гл. Карскі 2-3, 498). Аддзеяслоўны дэрыват ад страціць < траціць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́жыць¹, -жыву, -жывеш, -жыве; зак.

Застацца жывым пасля цяжкай хваробы, ранення і пад.

Ранены выжыў.

◊

Выжыць з розуму (разм.) — страціць памяць, здольнасць усведамляць.

|| незак. выжыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. выжыва́нне, -я, н.

Барацьба за в. чалавецтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прые́сціся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́сца; зак.

1. Надакучыць ад частага ўжывання, аднастайнасці (пра ежу).

Штодзённы кісель ужо прыеўся.

2. перан. Страціць цікавасць для каго-н.

Яго анекдоты ўжо ўсім прыеліся.

|| незак. прыяда́цца, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разахво́ціць, -о́чу, -о́ціш, -о́ціць; -о́чаны; зак., каго (што) (разм.).

1. Абудзіць у кім-н. жаданне, ахвоту рабіць што-н.

2. Прымусіць страціць жаданне, ахвоту рабіць што-н.

Р. ісці ў кіно.

|| незак. разахво́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дэградзі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак.

Паступова страціць (страчваць) былыя добрыя якасці; прыйсці (прыходзіць) у заняпад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адхаце́ць, ‑хачу, ‑хочаш, ‑хоча; зак., з інф.

Разм. Пакінуць хацець, страціць ахвоту рабіць што‑н.; перахацець; расхацець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скі́снуць, -ну, -неш, -не; скіс, -сла; -ні; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць кіслым; пракіснуць.

Суп скіс.

2. перан. Зрабіцца вялым, сумным, страціць упэўненасць (разм.).

Скісла ад такіх навін.

|| незак. скіса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

обеспа́мятеть сов., разг.

1. (потерять память) абяспа́мяцець;

2. (впасть в обморок) стра́ціць прыто́мнасць, абамле́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

растеря́ть сов.

1. (потерять одно за другим) пагубля́ць, разгубі́ць, разгубля́ць;

2. перен. (лишиться) стра́ціць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)