затка́цца, ‑ткуся, ‑тчэшся, ‑тчэцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрыцца тканым узорам. // перан. Зацягнуцца, пакрыцца чым‑н. Лес заткаўся смугою.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Уставіцца пры тканні; уткацца. Нітка роўна заткалася.
3. Заседзецца за кроснамі. // Запрацавацца, стаміцца ткучы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыпылі́цца, ‑пылюся, ‑пылішся, ‑пыліцца; зак.
Пакрыцца тонкім слоем пылу. Пабялелі і Германавы вейкі. Можа прыпыліліся пылам. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аб’і́нець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Пакрыцца інеем з усіх бакоў. Усё наўкола аб’інела — хаты, платы, дрэвы. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разра́ніцца, ‑ніцца; зак.
Абл. Пакрыцца ранамі. [Барташэвіч:] — Я ногі памарозіў .. [Домна:] — Скура-то нічога, абы каб не разраніліся. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плю́хлы ’вялы’ (шуміл., Сл. ПЗБ). Відаць, да -плюснуць < плюшчыць (гл.). Утворана, як (па)морхлы ’тс’ ад паморхнуць ’змяць, пакрыцца маршчынкамі’ < моршчыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Памаражы́ць, поморожиты ’зацвісці троху (аб хлебе)’ (Клім.). Відаць, ад марожаны < мароз (г. зн. пакрыцца белым налётам). Параўн. польск. morożowaty ’аб масці каня’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
задзірване́ць, ‑ее; зак.
Зарасці травой, пакрыцца дзёрнам. На межах, якія з’явіліся пры немцах, парос быльнік, поле задзірванела. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запу́дрыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Разм. Пакрыць твар пудрай. // Пакрыцца тонкім слоем якога‑н. сыпучага рэчыва. Запудрыцца мукой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Каржа́віць, каржэць ’пакрыцца брудам, граззю’ (Др.-Падб., Гарэц.), параўн. рус. каржевина ’жалезны нагар, акаліна’, да іржа (гл.) з прэфіксам ко- (Фасмер, 2, 198).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скляпі́цца ‘пакрыцца тонкім лядком’ (Скарбы), скляпля́цца ‘зацягвацца лёдам’ (Сцяшк.). З польск. sklepić się ‘зрабіць скляпенне; закрыцца, зацягнуцца’ (Астроўскі, ABSl, 29, 153). Гл. склеп.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)