ві́смут, ‑у, М ‑муце, м.

1. Хімічны элемент, крохкі серабрыста-шэры з ружовым адценнем метал.

2. Лякарства, прыгатаванае з прэпаратаў гэтага элементу.

[Лац. Bismuthum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гартава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Рабіцца цвёрдым, пругкім, трывалым у выніку моцнага награвання і хуткага ахаладжэння (пра метал).

2. перан. Рабіцца фізічна або маральна ўстойлівым, здольным пераносіць цяжкасці і неспрыяльныя ўмовы.

Г. ў барацьбе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цо́каць¹, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Утвараць адрывістыя кароткія гукі, стукаючы чым-н. цвёрдым аб камень, метал і пад.

Падковы цокаюць па бруку.

2. Утвараць кароткія звонкія гукі (пра птушак, звяроў і пад.).

|| аднакр. цо́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. цо́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

свіне́ц, -нцу́, м.

Мяккі, вельмі цяжкі метал сінявата-шэрага колеру.

Здабыча свінцу.

◊

Сустрэць (ворага) свінцом — ружэйным агнём, кулямі.

Як свінцом налітыя — вельмі натруджаныя ад стомы, хваробы і пад. — аб адчуванні цяжару ў руках, нагах і пад.

|| прым. свінцо́вы, -ая, -ае.

Свінцовая куля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ніо́бій, ‑ю, м.

Пластычны тугаплаўкі метал шаравата-белага колеру, які належыць да рэдкіх элементаў; ужываецца ў ракетабудаванні, авіяцыйнай і касмічнай тэхніцы, радыётэхніцы і інш.

[Лац. niomium.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ляск ’звонкі гук, які ўтвараецца пры ўдары металічным прадметам аб метал, камень і інш.’, ’рэзкі, сухі гук пры ўдары, сутыкненні’ (ТСБМ, Касп.). Укр. ляск, рус. лязг. Усх.-слав. гукаперайманне (Бернекер, 1, 702).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жале́за, -а, н.

1. Хімічны элемент, цяжкі коўкі метал серабрыстага колеру, асноўная састаўная частка чыгуну і сталі.

Каваць ж.

2. Вырабы з гэтага металу.

Дахавае ж.

3. Жалезістыя рэчывы як лячэбны сродак.

У яблыках шмат жалеза.

|| прым. жале́зны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Жалезныя вароты.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

серабро́, -а́, н.

1. Каштоўны бліскучы метал шаравата-белага колеру.

2. зб. Вырабы з гэтага металу.

Сталовае с. (посуд, сталовыя прыборы). Упрыгажэнні з серабра.

Нашы спартсмены заваявалі с. (сярэбраныя медалі; разм.).

3. Дробная разменная манета са сплаву з гэтым металам або нікелем.

Заплаціць серабром.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прафілява́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад прафіляваць.

2. у знач. прым. Які мае пэўны профіль, правільную форму ў сячэнні. Прафіляваны метал. Прафіляваная дарога.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

неблагоро́дный

1. невысакаро́дны; (нехороший) нядо́бры;

неблагоро́дный посту́пок невысакаро́дны (нядо́бры) учы́нак;

2. (о происхождении) уст. нешляхе́тны;

неблагоро́дный мета́лл невысакаро́дны мета́л;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)