Перамяша́ць ’апрацаваць зямлю плугам пасля баранавання’ (чэрв., Сл. ПЗБ), палес. пэрэмэша́т, перэміша́ты ’ўзараць папар вясною другі раз’ (Выг.). Да пера- і мяша́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перапо́йсаваць ’перамалочваць ячмень другі раз, каб лепш абцерлася асцё, вымалацілася калоссе’ (полац., Нар. лекс.; паст., шальч., Сл. ПЗБ). Да пера- і пойсаваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
блука́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Бязмэтна хадзіць, гуляць.
Б. па вуліцы.
2. Пераязджаць з месца на месца, хадзіць у пошуках каго-, чаго-н.
Б. па свеце.
3. перан. Пераходзіць з аднаго прадмета на другі, не спыняючыся на чым-н. (пра погляд, вочы, думкі).
Блукаюць думкі.
|| наз. блука́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
павярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.
1. Вярчальным рухам, варочаючыся, змяніць напрамак, становішча.
П. кругом.
П. на другі бок.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Атрымаць нечаканае развіццё.
Справа павярнулася не так, як чакалі.
|| незак. паваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. паваро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разгу́шкаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.
1. Рухаючы з аднаго боку ў другі або зверху ўніз, падштурхоўваючы, прымусіць гушкацца моцна, не спыняючыся.
Р. маятнік.
Р. арэлі.
2. Гушкаючы каго-, што-н., надаць яму сілу інерцыі для кідання, штуршка і пад.
|| незак. разгу́шкваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. разгу́шкванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Іно́гды ’іншы раз, часам’ (Байк. і Некр., Нас., Бяльк.), і́нагды (Шат.), іно́ды (Касп.), і́нады ’калі-н’. (палес., З нар. сл., 264). Рус. иногда́, дыял. и́ногды́, иноды, иноди́, укр. дыял. и́ногді, и́ноді, ст.-польск. inegdy, inedy, н.-луж. hynga, чэш. jindy ’ў другі раз’, славац. уст. inogda ’часам’, indy ’ў другі раз’, славен. ȋnda ’тс’, серб.-харв. уст. indą, inagda, inogda ’тс’. Ст.-слав. иногда, инъгда ’калісьці, некалі’, ’у другі раз’, ст.-рус. иногда ’калісьці, некалі’, ’аднойчы’, ’у другі раз’, ’часам’, иногды ’часам’, ’перш’. Ст.-бел. иногды ’раней, перш’ (Скарына); форма инекгды (канец XV ст.) запазычана са ст.-польск. inegdy (Булыка, Лекс. запазыч., 200). Прасл. *jьnogъda ўтворана ад *jьnъ (гл. іншы) з фармантам ‑gъda. Адносна апошняй часткі складання няма адзінага тлумачэння. Верагодней за ўсё, з энклітык ‑gъ > і ‑da (Трубачоў, Эт. сл., 8, 231–232; Слаўскі, 1, 458). Фасмер (2, 134) бачыць тут абагульненае *kъda. Інакш разглядае Мейе (MSL, 13, 29): рэдукцыя формы р. скл. прасл. *godъ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абе́дня, ж.
Набажэнства ў хрысціян, якое адбываецца раніцай або днём. Глухому поп другі раз абедню не служыць. Прымаўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
другаго́дніцтва, ‑а, н.
Знаходжанне другі год у тым самым класе або на тым самым курсе. Барацьба з другагодніцтвам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падпу́нкт, ‑а, М ‑кце, м.
Раздзел тэксту, які з’яўляецца часткай якога‑н. параграфа, пункта. Другі падпункт трэцяга параграфа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перамно́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што.
Памножыць адзін на другі некалькі лікаў. Перамножыць дзесятковыя дробы на цэлы лік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)