заключэ́нне, -я, н.

1. гл. заключыць.

2. Сцверджанне, якое з’яўляецца вывадам з чаго-н.

Прыйсці да заключэння.

З. эксперта.

3. Апошняя частка, канец чаго-н.

Цікавае з. п’есы.

У заключэнне — пад канец, заканчваючы што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

імаве́рнасць, -і, ж.

1. гл. імаверны.

2. Аб’ектыўная магчымасць ажыццяўлення чаго-н.

3. Ступень абгрунтаванасці, верагоднасць, дапушчальнасць.

Ступень імавернасці чаго-н.

Тэорыя імавернасцей — раздзел матэматыкі, які вывучае заканамернасці выпадковых з’яў.

|| прым. імаве́рнасны, -ая, -ае (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абкруці́цца, -ручу́ся, -ру́цішся, -ру́ціцца; зак.

1. Укруціць сябе ў што-н., загарнуцца.

А. коўдрай.

2. Абвіцца вакол чаго-н.

Лейцы абкруціліся вакол аглоблі.

3. Абысці, аб’ехаць, абляцець вакол чаго-н.

|| незак. абкру́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адкаса́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; зак.

1. Адвярнуцца, апусціцца (пра што-н. закасанае).

Рукавы адкасаліся.

2. перан., ад каго-чаго. Вызваліцца, пазбавіцца ад чаго-н. дакучлівага, непатрэбнага; адчапіцца.

А. ад непрыемнай размовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прычы́ннасць, -і, ж.

1. Датычнасць, дачыненне да чаго-н.

Мець п. да справы.

2. У філасофіі: узаемная сувязь з’яў, ва ўзнікненні і развіцці якіх адна служыць прычынай чаго-н., а другая — вынікам, адна параджаецца другой.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

усцягну́цца, -ягну́ся, -я́гнешся, -я́гнецца; -ягні́ся; зак. (разм.).

1. З цяжкасцю ўзысці, падняцца на верх чаго-н.

Ледзь усцягнуўся на ўзгорак.

2. Устаць, падняцца з пасцелі.

Чаго ты ўсцягнуўся з тэмпературай?

|| незак. усця́гвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нагна́ць, -ганю́, -го́ніш, -го́ніць; -гані́; -гна́ны; зак.

1. каго-што. Ідучы, едучы і пад., дагнаць.

Н. уцекача.

2. перан., каго-што. Дагнаць каго-н. у поспехах, развіцці, выніках.

Н. таварышаў па вучобе.

3. што і без дап. Выканаць тое, што не было зроблена ў свой час.

Н. упушчанае.

4. каго-чаго, што. Сагнаўшы, сабраць у адным месцы.

5. часцей безас., што і чаго. Прыгнаць, нанесці (пра дождж, снег і пад.).

Вецер нагнаў хмар.

Не нагнала б (безас.) дажджу.

6. перан., што і чаго. Унушыць каму-н. якое-н. пачуццё.

Н. страху.

Н. смутку.

7. што і чаго. Выклікаць рэзкае павелічэнне якім-н. спецыяльным прыёмам.

Н. тэмпературу.

8. што і чаго. Нацерці.

Н. мазалёў.

9. што. Набіць што-н. на што-н.

Н. абручы на бочку.

10. чаго. Нагатаваць перагонкай.

Н. бочачку спірту.

Нагнаць аскому (разм., неадабр.) — адчуць непрыемнасць ад чаго-н. збітага, нуднага.

|| незак. наганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Мані́цца ’мець намер, збірацца рабіць што-небудзь; планаваць’, ’спрабаваць’, ’абяцаць, цешыць надзеяй’, (ТСБМ, Сл. ПЗБ; міёр., Нар. сл.; КЭС, лаг.; мядз., Нар. словатв.; Жд. 1), ’хацецца’ (шальч., Сл. ПЗБ), заману́тысь ’захацецца’ (драг., КЭС), ма́ніцца ’мецца (аб тым, што павінна быць)’ (Нар. Гом.). Укр. ману́тися ’хацецца, цягнуць да чаго-небудзь’, рус. пск., цвяр., маск., кур., дан. мани́тся ’хочацца, цягне да чаго-небудзь’. Балтызм. Параўн. літ. manýtis ’хацецца’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 3, 30).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лыцна́ць ’збірацца, мець намер, хацець’ (Бяльк.). Да лацнаць (гл.), якое са ст.-польск. łacnić się ’рыхтавацца, прыстасоўвацца’ < łacny ’схільны да чаго-небудзь’ (Слаўскі, 4, 412).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ну́жаць ’есці’: Навару Сцяпану чаго, а сама сала нужаю (чачэр., Мат. Гом.). Няясна; магчыма, ад нужа (гл.), семантычна трансфармацыя ад ’патрэба’ да ’ўжываць’ (= рус. ’потребляць’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)