Га́начка ’ступенька лесвіцы’ (Касп.), га́нкі, га́начкі (Нас.). Да ганак (гл.). Адносна розных значэнняў слова ганак і вытворных ад яго гл. СРНГ, 6, 135 (параўн. і рус. дыял. га́ночки ’тонкія стоўпчыкі ў поручнях і г. д.’; СРНГ, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гаршчо́к ’гаршчок’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк., Сцяшк., Сл. паўн.-зах.). Рус. горшо́к (дыял. памянш. горщёчек), укр. горщо́к. Лічыцца памяншальнай формай ад слав. *gъrnъ і яго вытворных (*gъrnьcь). Гл. Фасмер, 1, 445. Падрабязна Трубачоў, Ремесл. терм., 191–200.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ко́мша ’маруда’ (Нар. словатв.). Значэнне гэтага слова пададзена няправільна. Аб гэтым сведчыць ілюстрацыя: «Ці скора ужо тэй комша накомшыцца?» З кантэксту відаць, што комша мае значэнне ’абжора’, таму яго трэба суадносіць з комшыць ’прагна есці булку, пірог’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лы́льіцца ’несці выліўкі (аб курыцы)’ (Растарг.) з [й]ільлі́цца, у якім [й]‑прыстаўны замяніўся на л‑, пасля яго і > ы (як, напрыклад, сыграць) < льлі́цца ’тс’, у якім ‑л‑ таксама з й, параўн. ён лье [лʼйе] — драг. льле́ ’лье’. Да ліць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́клад ’яйка або прадмет падобны на яго, які кладуць там, дзе хочуць, каб несліся куры’ (ТСБМ, ТС, Касп.), подклад ’яйка, якое падкладваюць пад курыцу’ (Мік.). Ад *po‑klad‑ti > *po‑klasti, po‑kladǫ < *klasti, kladǫ. Да класці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бесемерава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак. што.
Спец. Атрымліваць сталь з вадкага чыгуну шляхам прадзімання яго паветрам у спецыяльным збудаванні — канвертары.
[Ад уласн. імя.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бра́таў, ‑ава.
Які належыць брату, здзяйсняецца ім. Братоў касцюм. □ Цяпер братава апека і клапатлівасць блізкіх да яго людзей атуліла.. [Ірынку]. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
буко́ліка, ‑і, ДМ ‑ліцы, ж.
Жанр антычнай паэзіі, якая паказвала побыт пастухоў, ідэалізавала вясковае жыццё, проціпастаўляючы яго гарадской культуры.
[Грэч. bukolika.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бу́ркалы, ‑аў; адз. няма.
Разм. пагард. Вочы. Пан Юзаф.. злосна сплёўвае на казу, уставіўшую на яго свае лупатыя буркалы. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ваўначо́ска, ‑і, ДМ ‑чосцы; Р мн. ‑чосак; ж.
1. Воўначасальная машына.
2. Прадпрыемства або частка яго, дзе чэшуць воўну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)