прадста́віцца, -та́ўлюся, -та́вішся, -та́віцца; зак.
1. каму і без дап. Назваць сябе, знаёмячыся з кім-н.
П. прысутным.
2. Уявіцца, паказацца.
Яго словы прадставіліся цяпер у іншым святле.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узнікнуць, надарыцца.
Прадставіўся зручны выпадак.
|| незак. прадстаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. прадстаўле́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пра́ма.
1. прысл. Па прамой лініі, у прамым напрамку.
Прайсці п.
2. прысл. Зараз жа, непасрэдна, адразу.
Пачаць гаварыць п. з парога.
Трапіць п. ў цэль.
3. прысл. Адкрыта, шчыра.
Адказаць п.
4. часц. У спалучэнні з прыназоўнікам надае ім большую дакладнасць і канкрэтнасць; проста.
Сустрэцца з кім-н. п. ў дзвярах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ра́зам, прысл.
1. Сумесна з кім-, чым-н.
Працаваць р.
Ходзяць р. боль і радасць.
2. Адначасова (разм.).
Паляцелі птушкі, а р. з імі і цёплае лета.
3. У адзін прыём.
Прачытаць усё р.
4. Усяго (пра агульную суму чаго-н.).
Р. 150 рублёў.
◊
Разам з гэтым — у той жа час, адначасова.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
супрацо́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Чалавек, які працуе разам з кім-н.
Супрацоўнікі аддзела.
2. Назва работнікаў некаторых спецыяльнасцей, а таксама ўвогуле служачых.
С. музея.
С. часопіса.
Літаратурны с.
○
Навуковы супрацоўнік — пасада супрацоўніка навукова-даследчай установы; асоба, якая займае гэтую пасаду.
|| ж. супрацо́ўніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. супрацо́ўніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
таргава́цца, -гу́юся, -гу́ешся, -гу́ецца; -гу́йся; незак.
1. з кім. Дагаворвацца аб цане, дабіваючыся ўступак пры заключэнні гандлёвых або іншых здзелак.
2. перан. Спрачацца, не згаджаючыся з чым-н., імкнучыся дабіцца чаго-н., атрымаць што-н.
Т., каму прынесці вады.
|| зак. старгава́цца, -гу́юся, -гу́ешся, -гу́ецца; -гу́йся (да 1 знач.).
|| наз. торг, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
міры́ць, міру, мірыш, мірыць; незак., каго-што.
Наладжваць мірныя адносіны паміж кім‑, чым‑н. — Ды кіньце вы, мужчыны! За чужыя коні сварку ўзнялі, — пачаў мірыць .. [сялян] Сцяпан Варанец. Крапіва. Непамяркоўны і крыклівы сам, Комлік, аднак, любіў мірыць другіх. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паадбіва́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Адбіцца, адкалоцца — пра ўсё, многае. Паадбіваліся ручкі на дзвярах.
2. Адстаць ад тых, з кім быў разам — пра ўсіх, многіх. Паадбіваліся авечкі ад статка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напа́рнік, ‑а, м.
Той, хто працуе ў пары, на змену з кім‑н. Адну [тачку] нагружае Сцяпан, а адвозіць напарнік, а другую наадварот. Гроднеў. Радзюк прыпыніў машыну і.. вылез з кабіны разам са сваім напарнікам, семнаццацігадовым кірпатым хлопцам. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́шласць, ‑і, ж.
Мінулы час, мінулыя падзеі; мінулае. Гэй, адвечныя курганы, Сведкі прошласці глухой! Кім вы тут панасыпаны? Колас. Постаць і хада гэтай жанчыны непрыемна нагадалі Сафрону Дзядзюлю адну асобу, раптоўная думка пра якую разварушыла даўнюю прошласць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
правады́р, ‑а, м.
1. Ідэйны, палітычны кіраўнік (партыі, класа). І гэта зусім зразумела, Напісана чорным па белым: — Наш Ленін — свабода і мір, Працоўных усіх правадыр! Бялевіч.
2. Той, хто кіруе кім‑, чым‑н. (племем, войскам, атрадам і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)