спачыва́льня, ‑і, ж.
Уст. Спальня (звычайна ў палацы, у баярскіх харомах і пад.). Паданне гаворыць, што вёскі тады яшчэ не было, усюды стаяў лес, і Пятру загадзя была пабудавана царская спачывальня. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улажэ́нне, ‑я, н.
1. Дадатковая рэч (звычайна каштоўная), уложаная ўнутр чаго‑н. Бандэроль без недазволеных улажэнняў. Пакет з улажэннем.
2. Уст. Звод, збор законаў, пастаноў. Улажэнне аб пакараннях. Саборнае ўлажэнне 1649 года.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усто́й, ‑я, м.
1. Спец. Апора, бык 2.
2. звычайна мн. (усто́і, ‑яў); перан. Уклад жыцця, замацаваны традыцыям. Устоі жыцця. Маральныя ўстоі. □ Гераічная барацьба лепшых сыноў рабочага класа падарвала ўстоі самаўладства. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
га́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; незак. (разм.).
1. што і без дап. Пра жывёл: забруджваць спаражненнямі.
2. што. Рабіць брудным.
Не трэба г. адзенне.
3. каму. Рабіць (звычайна тайна) подласць, непрыемнасці; шкодзіць.
4. перан. Выклікаць пачуццё агіды.
|| зак. нага́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
го́нка, -і, ДМ -нцы, ж.
1. гл. гнаць.
2. звычайна мн. (го́нкі, -нак). Спаборніцтва ў хуткасці (на аўтамабілях, лыжах і пад.).
Аўтамабільныя гонкі.
Лыжная г.
○
Гонка ўзбраення — палітычнае супрацьстаянне некалькіх дзяржаў за перавагу ў галіне ўзбраення.
|| прым. го́начны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Г. аўтамабіль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грыб, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.
Асаблівы арганізм, які спалучае прыкметы раслін і жывёл, звычайна размнажаецца спорамі.
Ядавіты г.
Воўчыя грыбы.
○
Чайны грыб — плеўка з мікраарганізмаў на паверхні салодкага чайнага раствору.
|| памянш. грыбо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м.
|| прым. грыбны́, -а́я, -о́е.
Грыбная пара.
Г. дождж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дакрану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. да каго-чаго. Даткнуцца да каго-, чаго-н.
Печ так нагрэлася, што не д.
2. да чаго. Паспытаць, паспрабаваць што-н. (звычайна з адмоўем).
Вельмі спяшаліся, да пачастунку нават не дакрануліся.
|| незак. дакрана́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
даляце́ць, -лячу́, -ляці́ш, -ляці́ць; -ляці́м, -леціце́, -ляця́ць; -ляці́; зак.
1. Летучы, дасягнуць якога-н. месца.
Д. да Хабараўска.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Распаўсюдзіцца, дасягнуць якога-н. месца (пра гукі, пахі і пад.).
З вуліцы даляцелі трывожныя крыкі.
|| незак. далята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзе́янне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Дзейнасць.
План дзеяння.
Баявыя дзеянні.
2. звычайна мн. Учынкі, паводзіны.
Супрацьзаконныя дзеянні.
Самавольныя дзеянні.
3. Работа, функцыянаванне.
Машына ў дзеянні.
4. Падзеі, пра якія ідзе гаворка.
Д. адбываецца ў 15 стагоддзі.
5. Асноўны від матэматычнага вылічэння.
Чатыры дзеянні арыфметыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мо́ршчыць, -чу, -чыш, -чыць; незак., што.
1. Збіраць у маршчыны (скуру, часткі твару).
М. лоб.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Утвараць складкі на гладкай паверхні.
Вецер моршчыць ваду.
|| зак. намо́ршчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 1 знач.) і змо́ршчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)