биза́нь мор. біза́нь, -ні ж.;
биза́нь-ма́чта біза́нь-ма́чта, -ты ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жара́ гарачыня́, -ні́ ж.; (зной) спёка, -кі ж., спяко́та, -ты ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
маму́ня разг. маму́ня, -ні ж., маму́ля, -лі ж., мату́ля, -лі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
йота (буква) ёта, -ты ж.;
◊
ни на йоту ні на ёту;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
насе́ст м. се́дала, -ла ср., кураса́дня, -ні ж., кураса́днік, -ка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
толкотня́ разг. штурхані́на, -ны ж.; таўкатня́, -ні́ ж., таўхані́на, -ны ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Кадзі́ць ’раскалыхваючы ў руцэ кадзіла, курыць ладанам або іншымі пахучымі рэчывамі ў час набажэнства’ (БРС, ТСБМ, Яруш.). У гаворках вядома, відаць, толькі ў такіх значэннях; відавочнае запазычанне (праз рус. мову?) з ц.-слав. кадити, якое, як і ст.-рус. кадити, ст.-слав. кадити ’тс’ і інш. формамі ў слав. мовах з прасл. kaditi; аднак утваральная аснова невядомая (< *kod‑). Суадносіцца анафанічна з прасл. čaditi, вытворныя ад якога добра засведчаны ў бел. мове. Для прасл. kaditi практычна не знаходзіцца ні балтыйскіх, ні іншых і.-е. адпаведнікаў, гл. Слаўскі, 2, 18–19; Трубачоў, Эт. сл., 9, 110.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сёй-той ‘некаторыя (нямногія) людзі’ (ТСБМ). Спалучэнне ўказальных займеннікаў, што ўзыходзяць да *sь (гл. сей) і *tъ (гл. той). Сёй з сей пад уплывам той, з якім звычайна спалучаецца ў сказе, у тым ліку і ў самастойным ужыванні (Карскі 2-3, 342), аналагічна сёе‑тое ‘нямногае, нешта, некаторыя рэчы’ (ТСБМ), сёя‑тоя ‘што-небудзь’ (Сл. ПЗБ), параўн. i siòje, i tòje (Федар. 4), сё й то (ТС), але сей год, да сего́ дажыўся (Ян.). Пераход е > ё тлумачаць уздзеяннем націску (гл. ESSJ SG, 2, 618), параўн. аднак ні сёго́ ні того́ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ступе́нь
1. ж., в разн. знач. сте́пень;
с. майстэ́рства — сте́пень мастерства́;
у пэ́ўнай ~ні — в изве́стной сте́пени;
с. параўна́ння — грам. сте́пень сравне́ния;
звыча́йная с. — грам. положи́тельная сте́пень;
узве́сці ў с. — мат. возвести́ в сте́пень;
2. ж. (лестницы) ступе́нь, ступе́нька;
падыма́цца па ~нях — поднима́ться по ступе́нькам;
3. м., обл. (ноги) ступня́ ж.;
◊ ні ў яко́й ~ні — ни в како́й сте́пени
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
но́гаць, -гця м. но́готь;
○ ні на н. — ниско́лько, ничу́ть;
к ~цю (пад н.) — к но́гтю (под но́готь)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)