тро́йца, -ы, ж.
1. (з вялікай літары). У хрысціянскай рэлігіі: трыадзінае бажаство, у якім спалучаюцца тры асобы: Бог Айцец, Бог Сын і Бог Дух Святы.
2. (з вялікай літары). Свята хрысціянскай царквы, якое адзначаецца на пяцідзясяты дзень пасля Вялікадня; Сёмуха.
3. Пра трох асоб, звязаных паміж сабой сяброўскімі адносінамі (разм., часта іран.).
Неразлучная т.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Свяно аргат. ‘свята’ (Рам.). З польскай (Рам., 9, 5), г. зн. з swięto з некаторым пераўтварэннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пры́святак, ‑тка, м.
Разм.
1. Невялікае свята. У вёсцы гэты дзень [1 верасня] стаўся прысвяткам, бо маткі і бацькі таксама неяк удзельнічалі ў ім. Дубоўка. Кожны прысвятак ці свята У Сцяпана поўна хата — Сват і кум і так знаёмы Чуюць тут сябе, як дома. Крапіва. Якраз прысвятак надарыўся, што з коньмі людзі не рабілі. Калюга.
2. Перадсвяточны дзень. І гэты прысвятак прад самым святам — Падмесці сцежкі і пяском прысыпаць жоўтым. Семашкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
частава́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. частаваць.
2. Ежа, пітво, якімі частуюць. Людзі самі назносілі ў хаты навасельцаў усякага частавання і спраўлялі гэты дзень, як свята. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Младзе́нцы, младэ́нцы ’свята — забіванне дзяцей у Віфліеме’ (Нас.). Са ст.-рус. младенецъ ’дзіцё’. Да маладзе́нец 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нікольнік ’лешч, які нерасціцца ў сярэдзіне мая’ (Жук.). Ад Школа ’царкоўнае свята ў гонар святога Міколы-цудатворца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́згары ’свята, якое адзначаецца ў наступны пасля Тройцы тыдзень’ (палес., Кольб.; пух., Сл. ПЗБ). Да ро́зыйгра (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наваго́дні, ‑яя, ‑яе.
Які мае адносіны да Новага года, да свята Новага года. Навагодні вечар. □ Навагодняя елка ў школе пераліваецца казачнымі агнямі. Лынькоў. Шэметы збіраліся на навагодні студэнцкі маскарад. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укармі́ць сов.
1. откорми́ть, упита́ть;
у. парася́ да свя́та — откорми́ть поросёнка к пра́зднику;
2. разг. прокорми́ть;
у. жывёлу — прокорми́ть скот
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Спажы́нкі ‘Прачыстая’ (Нас.), Спажына́ ‘Спас (6/19 жніўня) (Сл. ПЗБ), спажы́наўка ‘спасаў пост’ (Касп.). Рус. зах., паўд. спожи́нки ‘пост перад Прачытай’. Паводле Фасмера (3, 737), з госпожинки ад госпожа ‘Багародзіца’ пад уплывам спожин ‘свята ўраджаю, жніво’. Збліжана з дажы́нкі ‘канец жніва, свята ўраджаю’, спажы́ць (Федар. 4), спожы́ць ‘выкарыстаць’ (ТС), спажываць ‘карыстацца’ (Сержп., Пятк. 2), параўн. няяснае спажываць ‘перажываць’ (Ян.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)