Весялуня (фальк.) ’весялуха’ (КТС, Казкі і лег.) утворана ад адпаведнага назоўніка мужчынскага роду весялу́н па аналогіі да прыгажуня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сямёра, семяры́х, семяры́м, семяры́мі, ліч. зб.
1. 3 назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі мн. л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў, з асаб. займ. мн. л. і без залежнага слова: колькасць сем.
С. хлопцаў.
С. сірот.
С. пасажыраў: чатыры мужчыны і тры жанчыны.
С. свіней.
Нас было с.
С. аднаго не чакаюць (прыказка).
2. 3 назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: колькасць сем.
С. гусянят.
3. звычайна Н і В. З множналікавымі назоўнікамі: сем прадметаў.
С. саней.
С. штаноў.
4. звычайна Н і В. З некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць прадметы, што існуюць або якія носяць у пары: сем пар.
С. туфель.
С. шкарпэтак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шасцёра, -цяры́х, -цяры́м, -цяры́мі, ліч. зб.
1. 3 назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі мн. л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў з асабовымі займеннікамі мн. л. і без залежнага слова: колькасць шэсць.
Ш. хлопцаў.
Ш. сірот.
Нас было ш.: тры хлопцы і тры дзяўчыны.
Ш. свіней.
Тыя ш. ўжо пайшлі.
Шасцярым прапаноўвалі.
2. 3 назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: колькасць шэсць.
Ш. дзяцей.
Ш. звяркоў.
3. звычайна
Н і В.
З множналікавымі назоўнікамі: шэсць прадметаў. Ш. сутак.
Ш. калёс.
Ш. нажніц.
4. звычайна
Н і В.
З некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць прадметы, што існуюць або якія носяць у пары: шэсць пар. Ш. шкарпэтак.
Ш. туфель.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
альпака́, нескл., н.
1. Свойская бязрогая млекакормячая жывёліна роду ламаў сямейства вярблюдавых, якую разводзяць у высакагорнай зоне Пэру і Балівіі. // Поўсць гэтай жывёліны.
2. Высокагатунковая тканіна, зробленая з поўсці альпака.
[Амерыканскае alpaka або alpaqa.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
васілі́ск, ‑а, м.
1. Жывёліна з роду яшчарак з доўгім хвастом і грэбенем на спіне, якая жыве ў трапічнай Амерыцы.
2. Казачнае страшыдла, змей, ад позірку якога гіне ўсё жывое.
[Грэч. basiliskos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радасло́ўе, ‑я, н.
1. Гісторыя роду, генеалогія. Пазней радаслоўе літоўскіх князёў у версіі Спірыдона было адхілена ўрадам Івана IV. Чамярыцкі.
2. Тое, што і радаслоўная (гл. радаслоўны ў 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упяцяры́х, прысл.
Колькасцю ў пяць асоб (рознага полу) або істот (ніякага роду). Калень гэты, нібыта яго ўзялі і наўмысля пагаблявалі, роўны і гладкі, што твой стол. Можна сесці ўпяцярых. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аднаро́дны, ‑ая, ‑ае.
Які належыць да таго самага роду, разраду; аднолькавага характару; падобны. Аднародныя з’явы. Аднародныя збудаванні. // Аднолькавы ва ўсіх сваіх частках. Аднародная маса. Аднароднае асяроддзе.
•••
Аднародныя члены сказа гл. член.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпіяна́ж, ‑у, м.
Злачынная дзейнасць шпіёна (шпіёнаў). Не менш бязлітасна грабіла, эксплуатавала сялян і гарадскі люд духавенства, пускаючы ў ход побач з грубым насіллем усякага роду падман, подкуп, шпіянаж, інтрыгі. Алексютовіч.
[Ням. Spionage.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
генеало́гія, ‑і, ж.
1. Гісторыя чыйго- або якога‑н. роду; радаслоўная. // Дапаможная гістарычная дысцыпліна, якая вывучае гісторыю асобных дынастычных, феадальных або іншых родаў.
2. Сукупнасць звестак пра паходжанне жывёльных і раслінных родаў.
[Грэч. genealogia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)